મગજ મેડ
વલ્લભ નાંઢા
પરાગજી પટેલ રોયલમેલમાં જોડાયા. પ્રોબેશન પીરિયડ પૂરો થયો પણ નહોતો અને પરાગજી માઉન્ટ પ્લેઝન્ટના હીરો નંબર વન બની ગયા. પરાગજીનો ભરાવદાર ચહેરો, મોટી ભાવવાહી આંખો, કાળા ભમ્મર વાંકળિયા વાળ અને મોજીલા સ્વભાવને લીધે બધાં તેના તરફ ખેંચાતા. ટી-બ્રેકમાં પરાગજીની જોક્સ સાંભળવા પાંચસાત કલીગ્ઝનું ઝૂમખું એને ઘેરો કરીને બેઠું હોય, અને પરાગજી પણ અમદાવાદી લઢણ માં એવા એવા હાસ્યના ટુચકા કહે કે પાસે બેઠેલું ઝૂમખું હસી હસીને ગોટમોટ થઈ જાય! પરાગજી ના રમૂજી સ્વભાવે મિત્રોનું વર્તુળ પણ વિસ્તરી રહ્યું હતું. ચારપાંચ અંતરંગ મિત્રો પણ બનાવી લીધેલા. આ મિત્રોમાં ગટુભાઈ એક ખાસંમખાસ!
કેટલાક પોસ્ટમેન ડ્યૂટી ભરવા કારમાં આવતા. કેટલાકને એ સુવિધા માણવી પરવડે તેમ નહોતું એટલે પબ્લિક ટ્રાન્સપોર્ટમાં આવતા. પરાગજી પાસે ફોર્ડ એસ્કોર્ટ હતી એટલે એ કામ પર પોતાની કારમાં આવતા અને જતા.
અમુક મિત્રો સાથે દોસ્તી જામી ગયા પછી એક દિવસ પરાગજીએ ગટુને કહ્યું, “ગટુ, તું રોજ ટ્રેનમાં એકલો આવે છે, મારી કારમાં આવવાનું રાખતો હોય તો? હું તો તારા ઘર પાસે થઈને તો નીકળું છું.’’
“થેંક્સ પરાગજી. આવું તો ખરો, પણ તમે કાંઈ પૈસા લેવાનું સ્વીકારો તો!’’
“ઇફ યુ ઇન્સિસ્ટ. તારા ઘર પાસે ગૌતમ રહે છે તેને પણ કહી દેજે, એ પણ ભલે મારી ગાડીમાં આવતો. રસિક અને ચંદુને હું પૂછી લઈશ.’’
“ડન. અને પેટ્રોલના પૈસા આપણે બધા શેર કરીશું.’’ ગટુએ કહ્યું.
અને એમ ગટુ, ગૌતમ, રસિક અને ચંદુ પરાગજીની સાથે કારમાં આવવાજવા લાગ્યા. વીક પૂરું થાય એટલે આ ચારેય પરાગજીના હાથમાં પાંચ પાંચ પાઉન્ડની નોટ પકડાવી દેતા. પરાગજી શરૂઆતમાં આનાકાની કરતા પણ પછી સ્વીકારી લેવા માંડેલા.
પરાગજી ડ્રાઇવિંગ કરે ને રસ્તામાં જોક્સની સાથે પોતાના વિશે અમસ્તી વાતો બી કરે. ને સાંભળનારને લાગે કે, સાલો રાજા માણસ, હોં કે! આ જણની દોસ્તી જેમને નસીબ થઈ તેને જલસા જ જલસા! કોઈ વાર પરાગજી દોસ્તોને ફેરિંગડન સ્ટ્રીટ પરના ભપકાદાર “વાઇસરોય” રેસ્ટોરાંમાં ડિનર માટે લઈ જાય, કોઈ વાર નાઇટ શિફ્ટ હોય ત્યારે વેમ્બલીના ઈલિંગ રોડ તરફ ગાડી દોડાવી મૂકે ને મિત્રો માટે નાસ્તા પાણી લઈ આવે. કોઈને ખિસ્સામાં હાથ નાખવા ના દે! પરાગજી એટલે દિલના રાજા!
એક વાર ગટુએ તેમને પૂછ્યું, “પરાગજી, પૈસેટકે તમે આટલા સધ્ધર છો તો પોતાનો કોઈ બિઝનેસ કરો ને!’’
“ગટુ, આ જોબ બી અમસ્તી ટાઇમ પાસ પૂરતી લીધી છે. અમે રહ્યા હુતો ને હુતી; બે પ્રોપર્ટી ભાડે ચડાવેલ છે, એક બેટિંગ ઓફિસ લીઝ પર છે. પોસ્ટ ઓફિસની નોકરી છે પછી વધુ પૈસાનું શું કરવું છે?” કહી પરાગજીએ ગટુના ખભે હળવો મુક્કો મારી દીધેલો.
એક દિવસ ગટુ અને બીજા ભાઈબંધો કારમાં ઓફિસે આવી રહ્યા હતા. રોજ તો ઠઠ્ઠામશ્કરી ચાલતી હોય પણ આજે પરાગજી આખે રસ્તે ગુમસૂમ હતા. કામ ઉપર પણ પરાગજી કોઈની સાથે બોલ્યા નહોતા. લંચ-બ્રેક્માં પરાગજી ગેટ પાસે ગુમસૂમ ઊભા હતા, ત્યારે ગટુ એની પાસે ગયો.
“પરાગજી, કંઈક ચિંતામાં છો?’ ગટુએ પૂછ્યું.
“ચાલ્યા કરે. જસ્ટ ફાઇનાન્સિયલ વરીઝ.”
“હું મદદરૂપ થઈ શકું?’’
“તું જ એક એવો મિત્ર છે જે મારી મદદ કરી શકે એમ છે.” પરાગજી રૂંધાતા સ્વરે બોલ્યા.
“બોલો, શું પ્રોબ્લેમ છે?’’
“ગટુ, પેરિવેલમાં એક મકાન ખરીદવાનો સોદો કરી બેઠો છું. મોર્ગેજ પાસ થતાં થોડો સમય લાગશે અને સોલિસિટરને એડવાન્સના ત્રણ હજાર પાઉન્ડ તાત્કાલિક દેવાના છે. પૈસા બધા શેર્સ અને ફિક્સ્ડમાં રોકાયેલા છે. કાલ સાંજ સુધી સોલિસિટરને એડવાન્સ નહીં પહોંચાડું તો મકાન જશે. અને મારી હજાર પાઉન્ડની ડિપોઝિટ પણ ડૂલ થશે”
ગટુએ ચારેક દિવસ પહેલા નટવેસ્ટ બેંકમાં દસ હજાર પાઉન્ડ જમા કરાવ્યા હતા, તેની વાત તેણે કારપુલના મિત્રોને કરી હતી. એ સાંભળીને પરાગજીને ગટુની મદદની આશા બંધાઈ હોય એવું લાગતાં તેણે તેમાંથી ૩૦૦૦ પરાગજીને ખાનગીમાં આપી દેવાનું વિચાર્યું; મિત્રોને પણ શા માટે જણાવવું? નાહક પરાગજીને જ નીચાજોણું થાયને? અને ગટુભાઈએ પરાગજીને પૈસા આપી દીધા.
“દોસ્ત, તારો ઉપકાર ક્યારેય નહીં ભૂલું! આ પૈસા હું તને બે જ મહિનામાં પાછા ચૂકતે કરી દઈશ.’’ કહી પરાગજીએ ગટુને બાથમાં લઈ લીધો.
૨
આમ જ એક મહિનો પસાર થઈ ગયો. પરાગજીએ હવે બુકરૂમની ટ્રેનિંગ લઈ લીધી હતી અને બુકરૂમ-રિઝર્વ લિસ્ટમાં તેમનું નામ આમેજ થઈ ગયું હતું. બુકરૂમનો કોઇ સ્ટાફ રજા પર જાય ત્યારે તેની જગ્યા પૂરવા પરાગજીને બુકરૂમની ડ્યૂટી મળતી.
ઓફિસમાં બે હજાર માણસો કામ કરે અને ઓફિસના સ્ટાફનો રેકોર્ડ બુક-રૂમમાં રહે. બુકરૂમની ડ્યૂટી હોય ત્યારે પરાગજીના ચહેરાના તેવર બદલાઈ જાય, સ્ટાફ સામે ફૂંફાડા મારે અને શનિવારની બપોરની લેટ ડ્યૂટી હોય ત્યારે તો આખા બુકરૂમના એ એકલા જ ઇન્ચાર્જ! પી.ઈ.સી. ન હોય તો ટેબલ ઉપર પગ ચડાવીને બેસે. એક વાર અચાનક પી.ઈ.સી. આવી ચડેલા તો પરાગજી ભડકીને ઊભા થવા ગયા ને પડી ગયા. તો પી.ઈ.સી.નું પાટલૂન પકડીને ઊભા થવાની કોશિશ કરી ને મોટા સાહેબનું પાટલૂન નીચે સરકે તે પહેલાં મોટા સાહેબે પગ ખેંચી લીધો. ધીમા સાદે કશુંક બબડી મોટા સાહેબ પરાગજી ને હડસેલીને ચાલ્યા ગયા.
એક બપોરે ગટુ કેન્ટીનમાં ચાનાસ્તો કરી રહ્યો હતો એવામાં ત્યાં ચંદુ આવ્યો, એના ચહેરા પર ગભરાટ હતો.
“કંઈ સાંભળ્યું?’’ બાજુમાં ખુરશી પર બેસતાં એ બોલ્યો.
“શું?’’
“પરાગજી ને સસ્પેન્ડ કર્યા.’’ ચંદુએ કહ્યું.
“કેમ?”
“ખબર નહીં પણ પણ કોઈ કહે છે પરાગજીએ અંબાલાલ ની પટ્ટી પાડી બે હજારનો ગાળિયો ફેરવી દીધો, કોઈ કહે છે તેણે તિજોરી માંથી ચોરી કરી છે, અને કોઈ કહે છે કે સુપરવાઇઝર નો ટોપો પહેરીને ચાળા કર્યા છે.”
ગટુ ગંભીર થઈ ગયો. દિલ કહેવા લાગ્યું, ના, પરાગજી આવું કદી ના કરે! એમની પાસે નાણાંની ક્યાં ખોટ છે? એ ચોરી શા માટે કરે? ને ચાળા કરે? કાંઈ દિમાગ ફરી ગયું છે? પણ સસ્પેન્ડ કરવાનું કોઈ કારણ તો હશે ને?
“હું તો ફ્લોર છોડી આ વાત તને કહેવા માટે આવ્યો’તો. ચાલ જાઉં.’’ કહી ચંદુ ગયો.
બીજે દિવસે સાચી હકીકત બહાર આવી. શનિવારની રાતે બુકરૂમમાં પરાગજી સિવાય બીજું કોઈ ન હતું. પરાગજી સ્ટાફ ના રેકોર્ડનું ડ્રોઅર ખોલી કાર્ડઝ ઉથલાવવા લાગ્યાં. એક કાર્ડ પર નજર અટકી. સરફરાઝ હુસેન નું એડ્રેસ એક ચબરખી પર લખી લીધું. રાતે ડ્યૂટી પૂરી કરીને પરાગજી સીધા સરફરાઝ હુસેનને ઘરે પહોંચી ગયા. બેલનું બટન દાબી થોડી વાર બહાર ઊભા ત્યાં “કૌન હૈ?’’ કહેતા એક જૈફ પુરુષ અડધું બારણું ખોલી પોર્ચમાં આવી ઊભા. કોઈ અજાણ્યા માણસને જોઈ એમણે પૂછ્યું:
“ક્યા બાત હૈ?’’
“મૈં પરાગજી. પરાગજી પટેલ. હમ ઔર સરફરાઝ માઉન્ટ પ્લેઝન્ટ મેં સાથ સાથ કામ કરતે હૈં. સરફરાઝ કો અચાનક પૈસે કી જરૂરત પડ ગઈ હૈ. પાંચ સો પાઉન્ડ લેને કે લિયે મુઝે યહાં ભેજા હૈ.”
“પૈસે? ઉસને હમેં તો કુછ નહીં બતાયા.’’ સરફરાઝના વૃદ્ધ સસરાએ જવાબ આપ્યો, “ઠહેરિએ, મૈં મેરી બેટી ઝરીન સે પૂછ લેતા હૂં.’’ કહેતા ડોસા અંદર ગયા અને થોડી વારમાં એ અને સરફરાઝની બીબી ઝરીન હાંફળાંફાંફળાં બહાર આવ્યાં.
“આપ કૌન?’’ ઝરીને પરાગજીને પૂછ્યું.
‘‘મેં સરફરાઝ કા દોસ્ત હૂં. સચ મેં સરફરાઝને પૈસે કે બારે મેં આપસે કુછ બાત નહીં કી?’’ કહી પરાગજીએ ઝરીન સામે આંખ મારી.
“નહીં.’’ ઝરીને બારણું બંધ કરતાં કહ્યું, “આપ કલ સુબહ આયેં. મેરે હસબન્ડ ભી ઘર પે હોંગે.’’ કહી ઝરીને દરવાજો વાસી દીધો.
બીજે દિવસે ઓફિસમાં ભડકો થયો. સરફરાઝે બુકરૂમ પી.ઈ.સી. યાને મોટા સાહેબને ફરિયાદ કરી કે પરાગજી કાલે રાતે મારી ગેરહાજરીમાં મારે ઘેર મારી બીબી પાસે પૈસા માગવા આવ્યો હતો. અને આંખ મારતો હતો. પી.ઈ.સી.એ પરાગજીને બોલાવી અને પૂછપરછ બાદ એકાદ કલાકમાં સસ્પેન્ડ કરી દીધા.
એક અઠવાડિયા પછી પરાગજીની બીજી હરકતો બહાર આવી, બીજાયે પાંચસાત કલીગો પાસેથી પૈસા ઉધાર લીધાનું જાહેર થયું અને પરાગજી બરતરફ થયા. જતાં જતાં પરાગજીએ પોતાના ટેબલ ઉપર પડેલી ફાઇલ ઉપાડી પી.ઈ.બી. તરફ છૂટો ઘા કર્યો. ફાઇલમાંના કાગળો પંખીનાં પીંછાંની જેમ આડાઅવળા ઊડી ફ્લોર પર વેરાયા. ગટુની ઊંઘ હરામ થઈ ગઈ. સાલાનું ચસકી ગયું હશે? હવે ત્રણ હજાર પાઉન્ડનું નાહી જ નાખવાનું ને!
પરાગજીના ઓફિસના લેણદારો તો બિચારા મોં બંધ કરીને બેસી રહ્યા, બધા પાસેથી પરાગજીએ બસોપાંચસો કે હજાર બે હજાર ખાનગીમાં ઉધાર લીધેલા. બેન્કો તરફથી વકીલોની નોટિસો આવી રહી હતી. ઘર દીકરાના નામે હતું એટલે તે સલામત હતું પણ ક્રેડિટ કાર્ડનું દેવુંયે મસમોટું થઈ ગયેલું. કોઈકે કહેલું કે ટોટલ લાખેક પાઉન્ડની ઉધારી હતી. લેણદારો તરફથી ફોન પર ધમકીઓ પર ધમકીઓ આવી રહી હતી. પરાગજી લેણદારોના ફોનના જવાબમાં હિન્દી ફિલ્મોનાં ગીતો ગાતો. પછી પત્ની પાર્વતીબહેને ફોન કનેક્શન કટ કરાવી નાખ્યું. તો પરાગજી એકલો એકલો ફોનનું રિસીવર ઉપાડી પ્યાસા ફિલ્મનું ગીત ગાતો, ‘હટા દો હટા દો હટા દો યે દુનિયા’.
૩
અચાનક એક રવિવારે પાર્વતીબહેનને પોતાના ઘરે આવેલાં જોઈને ગટુ હેબતાઈ ગયો. પાર્વતીબહેનનું મોં સૂજી ગયેલું. આંખો લાલ લાલ થઈ ગયેલી. માથું લઘરવઘર અને બોલવા પ્રયત્ન કરે પણ જીભ થોથવાય.
ગટુની પત્નીએ એમને બેસાડીને પાણી આપ્યું. આખરે પાર્વતીબહેને તતપપ કરતાં કહ્યું કે “તમારા ભાઈ હવે ઝાલ્યા ઝલાતા નથી. ગમેતેમ ધમપછાડા કરે છે. ઘરમાં કપડાં ઉતારી બૂમો પાડે છે કે તું હલકટ છો, તું ઓલા કાળિયા સાથે ચાલુ થઈ ગઈ છો.
“કોણ કાળિયો?” ગટુની પત્નીએ એક ડગલું પીછેહઠ કરીને પૂછ્યું. ગટુને ગમ્યું નહીં કે બ્લેક માણસ માટે પરાગજી આવો હલકો શબ્દ વાપરે. એ એકદમ ગૂંચવાઈ ગયો હતો.
“સવારના એક કાળો માણસ ઘરે આવેલો. જોતા હું તો રસોડામાં સંતાઈ ગઈ. પરાગજીની બોચી પકડીને ઈ કહેવા લાગ્યો કે આ બધાં નખરાં છોડ, કુત્તાના બચ્ચા, કાલ સવાર સુધીમાં મારા પૈસા નહીં મળે તો ટાંગ તોડી નાખીશ.” પાર્વતીબહેને હિબકાં ખાતાં જવાબ આપ્યો. “પછી જાતાં જાતાં એણે એક ખુરશી તોડી નાખી ને તમારા ભાઈનું માથું ભીંતે પછાડ્યું. મારા તો મોઢામાંથી અવાજ જ ન નીકળ્યો.”
“અરેરે.” ગટુએ કહ્યું.
“ને હવે તમારા ભાઈને પ્રેસર થયું છે કે કોણ જાણે સું છે, પણ કારપેટ ઉપર લોટે છે, ને છાતી ઉપર હાથ ચોળે છે. ડાક્ટરને બોલાવ ડાક્ટરને બોલાવ એવી રાડું નાખે છે.” પાર્વતીબહેને ગટુની દીવાલે લાગેલા ફોન તરફ હાથ લંબાવ્યો. “અમે ફોન કટ કરાવી નાખ્યો છે. તમે જરાક — “ગટુએ ડો. સગલાણીને ફોન જોડ્યો. ડોક્ટરને વિગત જણાવી. પાર્વતીબહેન સાથે એમના ઘરે પહોંચ્યો અને ડો. સગલાણીએ હાંફળાફાંફળા પોતાની બેગ લઈને પરાગજીના થ્રી બેડ રૂમ હાઉસનો ડોરબેલ દબાવ્યો.
“ક્યાં છે પેશન્ટ?’’ ડોક્ટરે અંદર દાખલ થતાં પૂછ્યું.
“બાજુના બેડરૂમમાં.’’
બેડરૂમમાં વિન્ડો પાસે એક ડબલ બેડ ઉપર પરાગજી છાતી પર હાથ દાબીને સૂતા હતા. જાડા કાચવાળાં ચશ્માંમાંથી એમણે જોયું કે ડો. સગલાણી દરદીની છાતી તપાસવા તેના બેડ તરફ આગળ વધતા હતા અને પરાગજીએ ટિપાઈ ઉપરથી પિત્તળનો ફ્લાવર વાઝ ઉપાડીને સીધો ડોક્ટર સગલાણી તરફ ફેંક્યો.
એક પળ તો ડોક્ટર હેબતાઈ ગયા. એ સમયસર ખસી ગયા ન હોત તો એ ઘા સીધો તેમની આંખ પર આવ્યો હોત.
પાર્વતીબહેન રડમસ અવાજે બોલ્યાંૹ “ડોક્ટર સાહેબ, ઘરમાં પણ એ બસ આમ જ તોડાતફોડા કરે છે.’’
ત્યાં પરાગજીએ ત્રાડ પાડી, “તું કોણ છે? કેમ ઘૂસી આવ્યો છે, હરામજાદા મારા ઘરમાં?” કહેતાં પરાગજી બેડમાં ઊભા થઈ ગયા અને ડોક્ટર તરફ ધસ્યા. ગટુએ અને ડોક્ટરે તેના હાથ પકડી લીધા.
“કોણ ગટુ?” પરાગજીએ ગટુને પાસે ખેંચ્યો. “આવ. આવ! મને ખબર જ હતી દીકરા, કે તું જરૂર મારા પૈસા દૂધે ધોઈને પાછા આપવા આવીશ.” પરાગજીએ ગટુના ગાલે બચી કરી લીધી. પછી પાર્વતીબહેન તરફ જોઈ ત્રાડ પાડી, “એય કુલટા! હવે ડાક્ટર ભેગા તારે ઘર ઘર રમવું છે, એમ?” કહી પરાગજી પત્ની તરફ ધસવા ગયા પણ તરત છાતી દબાવી પથારીમાં ઢળી પડ્યા.
“ડોક્ટર સાહેબ, મને હવે અહીં બીક લાગે છે. તમે કંઈક કરો. આ ઘેલા થઈને મારી ટોટી દબાવી દેશે તો?” પાર્વતીબહેન ડોક્ટરને વળગીને રડવા લાગ્યાં.
“બહેન, કોઈ ગંભીર માનસિક ચિંતાના કારણે તમારા હસબન્ડનું મગજ ચસકી ગયું છે. એક ઘેનનું ઇંજેક્ષન આપું છું. સવાર સુધી એ ઘેનમાં રહેશે અને સવારે એમ્બુલન્સમાં એમને હોસ્પિટલમાં ખસેડવાનો હું પ્રબંધ કરું છું.’’
“મારા હસબન્ડ મગજમેડ થઈ ગયા છે?’’
“હોસ્પિટલવાળા તપાસ કરશે ને જે હોય તેનો ઇલાજ કરશે. હમણાં તો કન્ટ્રોલની બહાર છે.” ડોક્ટરે કહ્યું. આટલું સાંભળી પરાગજીએ ડોક્ટરને લાફો મારી દીધો, “સાલા ડામીચ!”
“આ મેન્ટલ કેસ છે. હી ઇઝ ટોટલી આઉટ ઓફ હિઝ માઇન્ડ!’’ ડોક્ટરે પોતાનાં ચશ્માં સંભાળી ગાલે હાથ ફેરવતા કહ્યું. પછી પરાગજીના કુલ્લા ઉપર ઘેનનું ઇંજેક્ષન ખોસ્યું. ગટુને લાગ્યું કે ડોક્ટરે ખીજમાં સોયો ધરાર ખૂંચાડ્યો છે. પરાગજીએ જોરથી ત્રાડ પાડી પણ પછી શાંત થઈ પડખું ફેરવ્યું.
બીજે દિવસે સવારે એમ્બુલન્સ આવી અને પરાગજીને મેન્ટલ હોસ્પિટલમાં ભરતી કરવા લઈ ગઈ. ડોક્ટરે પરાગજીને ગાંડા તરીકે સર્ટિફાઇ કરી દીધા.
૪
એ ઘટનાને આજે વીસેક વરસ થયાં હશે. ગટુ લંડન છોડી પોતાના ફેમિલી સાથે ઇન્ડિયા ચાલ્યો ગયેલો. જામનગરમાં તેણે ઊડી વાત સાંભળેલી કે પરાગજી પાંચેક વરસ હોસ્પિટલમાં ગાળી સાજા થયા, અને હવે પંદરેક વરસથી લંડનમાં કશેક સારી નોકરી કરે છે. પોતાની ન્યાતના સમૂહલગ્નોમાં છૂટાહાથે પૈસા વેરે છે અને પોતાના વતનમાં લાખો રૂપિયાનાં દાન કરે છે. લોકો તેની દાનવીર કર્ણ સાથે સરખામણી કરે છે. ગટુએ પોતાના પૈસાનું તો નાહી નાખેલું. પણ પરાગજી હવે આવો દાતાર બની બેઠો છે તો એક વાર તેને જોવો જોઈએ.
અને અચાનક ગટુના સાળાની દીકરીનાં લગ્ન લેસ્ટરમાં લેવાયાં ને ગટુ તથા તેની પત્નીને લંડન જવાનું થયું. પોસ્ટ ઓફિસના કલીગો બધા રફેદફે થઈ ગયેલા અને પરાગજીના જૂના ઘરે કોઈને જાણ નહોતી કે તે ક્યાં છે. લંડનથી પાછા ફરતાં હિથ્રો એરપોર્ટ ઉપર સિક્યુરિટી ચેકિંગ વખતે એકાએક એના ખભે કોઈએ હાથ મૂક્યો: પરાગજી!
“અરે!” ગટુ છળી ઊઠ્યો.
“ગટુ! ઓલરાઇટ છો ને?”
બે જણ બે મિનિટ એક તરફ ગયા ને ખબરઅંતરની આપલે કરી. ગટુના ગળા સુધી આવીને ૩૦૦૦ પાઉન્ડની વાત અટકી ગઈ કેમકે પરાગજી પોતાના અસલી રૂપમાં રાજા માણસની જેમ વાત કરતા હતા. “બ્રધર, બેચાર લાખ પાઉન્ડનું દેવું થઈ ગયેલું. ને પૈસાની માથાકૂટમાં મગજ ઉપર અસર થઈ ગયેલી. પાંચ વરસ હોસ્પિટલમાં થેરેપી કરાવી. હવે ઓલરાઇટ છું.” પરાગજીએ જણાવ્યું. ગટુએ પરાગજીની સરખામણી વતનમાં કર્ણ સાથે થાય છે તેનો ઉલ્લેખ કર્યો. પરાગજીએ સ્મિત કર્યું. ગટુએ હિંમત કરી મોં ખોલ્યું, “તો પેલા ત્રણ હજાર — ”
અને સટાક દેતા પરાગજીનો ચહેરો બદલી ગયો, આંખો ચકળવકળ ફેરવી તેમણે ગટુને માથે હાથ ફેરવ્યોૹ “આવ, આવ દીકરા ગટુ! મને ખબર હતી કે તું મારા પૈસા દૂધે ધોઈને પાછા આપવા આવીશ, હહાહાહાહા!’ કહીને પરાગજીએ અટહાસ્ય કર્યું, પછી ગટુના ગાલે બચી કરતાં કહ્યું, “ત્રણ હજાર પાછા જોઈએ તારે? અલ્યા ગાંડો થયો છે?”
સિક્યુરિટીની લાઇનમાં ભીડ થવા લાગેલી ને પરાગજીએ ગટુને લાઇનમાં ધકેલી દીધો. ગાલ પંપાળતા ગટુ વિચારવા લાગ્યો કે પરાગજી પહેલાં ખરેખર ગાંડો હતો? કે થેરેપીનું નાટક કરીને લેણદારોને નવડાવ્યા? કે સાચે ગાંડો હતો ને હવે પોતે પૈસા માગ્યા તેથી ફરી ગાંડો થઈ ગયો છે? કે દોસ્તને સામે ચાલીને મદદ કરવા બદલ સાચો મગજ મેડ ગટુ
પોતે હતો?
