અને વાત બાના ગળે ઉતરી ગઈ અને હાથ ખેંચીને બંસરીને બહાર લઇ ચાલ્યા …ઉપર ચાલી રહેલા પંખાના પવનથી જરાક સરકેલી ચાદરમાંથી મંજુની એ જ હથેળી …હવે વધુ બળેલી …આકાર રહિત હથેળી ….બહાર ડોકાઈ ગઈ અને બંસરીના મન પર એની છાપ અંકાઈ ગઈ ….થોપાઈ ગઈ …..સ્થપાઈ ગઈ …!!
જાણવા મળ્યા મુજબ વહેલી સવારે જ આવી ગયેલા એના પપ્પા એને સમજાવીને ઘરે લઇ ગયા અને લગભગ ૯ વાગ્યાની આસપાસ બાથરૂમના બહારથી બંધ દરવાજાની પાછળ કોઈ પણ શોરગુલ કે દુઃખની ..પીડાની બુમો પાડ્યા વગર મંજુએ સળગીને દમ તોડ્યો હતો …. આપઘાત કરનાર પણ પીડાથી બુમો પાડી ઉઠતા હોય છે એટલે ઘણાના મતે આ આપઘાત નહી પણ કશુંક જુદું જ હતું …..બાજુવાળા ઘરમાંના ફળિયામાં આ બધાથી અજાણ વાસણ ઉટકનાર કામવાળા બેને પણ એ સમયે કોઈ મોટો અવાજ ન થયો હોવાનું બીજાઓને કહેતા …આ શંકા મજબુત થઇ હતી …..!! ૨૧ વર્ષના ઉદયને ધમકાવીને ત્યાંથી ભગાડી દીધો હતો તેવા સમાચાર પણ મોડેથી મળ્યા ….અને બીજે નોકરી મેળવી લેતા એ ફરી ક્યારેય જોવા જ ન મળ્યો એટલે ઘણી વાત અનકહી રહી ગઈ .
એ પછીના દિવસો બંસરી માટે અત્યંત ખરાબ અને પીડાદાયક હતા ….ઝબકીને જાગી જતી બંસરી હિબકે ચડી જતી …..ઊંઘમાં બડબડાટ કરતી બંસરી ….કોઈને જોતા જ અચાનક પોક મુકીને રડી પડતી ….આવું કેમ થયું ? કોણે કર્યું અને શું કામ થયું ? એવા સવાલો હજારો વાર જે એને મળવા આવે તેને પૂછ્યા કરતી …કોઈ હાલતમાં ..કોઈ શબ્દોમાં ન વર્ણવી શકાય એટલી હદે ખરાબ માનસિક સ્થિતિ થઇ ગઈ ….ઘરના લોકો પણ મૂંઝાઈ ગયા હતા …એકલી રાખે તોય સમસ્યા હતી ….આ બાજુ બંસરી રાત દિવસ મંજુને એના ઘરે જવા સમજાવવા બદલ પોતાની જાતને કોસ્યા કરતી… …..આવા સંજોગોમાં એક પિતા કેવી રીતે ચુપ રહી શકે એ વાત એને હજુ સુધી સમજાતી ન હતી ….મંજુના પપ્પા તરફ નફરત થઇ ગઈ હતી ….
મારે ચુપ ન રહેવું જોઈએ એવું નક્કી કરતી બંસરી ઘરનાંની ચિંતા સમજી ચુપ રહી જતી .બંસરી ….કોલેજમાં મંજુની શોકસભામાં બોલવા ઉભી થઇ જ ગઈ અને અસ્ખલિત શબ્દોમાં ….ધ્રુસકે રડતા મંજુ સાથે વીતાવેલા દિવસોની વાત કહેતા કહેતા બંસરી ભાવાવેશમાં આવી મંજુના ઘા અને પીડાની વાત પણ કહેતી ગઈ ….એને સાંભળનાર વિદ્યાર્થીનીઓ પણ રડી પડી ……અને …….માંડ ઠીક થયેલી …બોલતી થયેલી ….હળવી થયેલી બંસરી બીજી એક મોટી સમસ્યામાં ફસાઈ રહી હતી ….સાવ એની જાણ વગર ……:(
છાપામાં આવેલા સહાનુભુતિસભર અહેવાલ અને શોકસભામાં બંસરીના ઘટસ્ફોટની વિગતો વાંચી પોલીસ ઇન્સ્પેક્ટર પાટીલ બંસરીને મળવા આવશે એવું જાણી ઘરના લોકો પર જાણે મુસીબતનું આભ ફાટ્યું હતું ….કુમળી દીકરી પોલીસ સ્ટેશન અને કોર્ટના ચક્કરમાં ફસાશે …એ ચિંતામાં અને મંજુના પિતાજીની આજીજીના કારણે બંસરીને પરાણે …..તાત્કાલિક એના મામા ઘરે સુરત લઇ જવામાં આવી ….એ દરમ્યાન મંજુના પપ્પાએ કેસ રફેદફે કરાવી લીધો ….!!! થોડા દિવસ પછી મંજુનું પરિણામ જાહેર થયું ….અને મંજુ ૭૯% સાથે ગ્રેજ્યુએટ થઇ હતી ….આ સમાચાર બધા માટે ખુબ જ પીડાદાયક હતા … દિવસો સુધી બંસરી ખુબ જ અશાંત રહી ….
આવી જ એક અડધી રાતે બંસરીએ બુમો પાડીને કહ્યું હતું કે મેં આવું કેમ કર્યું ? મંજુને એના ઘરે જવાની સલાહ આપવા બદલ ફક્ત એ જ જવાબદાર છે …. પોલીસ પાસે મોં ન ખોલી કેસની સાચી તપાસ અટકાવવા બદલ ફક્ત એ જ જવાબદાર છે …..મંજુના આત્માને ન્યાય ન અપાવવા બદલ ફક્ત એ જ જવાબદાર છે …..!!
૨૯ વર્ષોમાં મંજુના ઘર તરફ જવાનું એણે સદંતર બંધ કરી દીધું હતું …ક્યારેક કોઈક કહેતું કે અંજુ અને નાના ભાઈઓ પણ ઠરીને ઠામ થયા છે અને મંજુના પપ્પામમ્મી હજુ સરળતાથી જીવી રહ્યા છે ત્યારે એને ઈશ્વરના હોવા પર શંકા થઇ આવતી …….
પછી આજે પણ બંસરીએ એક ધ્રુસકું મૂકી દીધું …..” હા , એના મોત અને મોત પછીના મારા મૌન માટે ફક્ત હું જ જવાબદાર છું ..”
એ આખી રાતના ઉજાગરા અને ભયાવહ ભૂતકાળના ભયંકર ઉથલા પછી બંસરી થાકેલા ચહેરે સવારે ઉઠી ……. ઘરના વ્હાલાઓને સાવ સહજતાથી વાતો અને કામે વળગેલા જોઈ એને આરામ લાગ્યો ….આટલા વર્ષે મનના એક સજ્જડ અને અવાવરું ખૂણે ધરબી રાખેલો આ અફસોસ આમ ફૂટી નીકળશે એવું એણે પણ ક્યાં ધાર્યું કે ઈચ્છયું હતું ? મનના ખેલ ક્યારેય સમજી શકાયા છે ? ….આ બાજુ વેકેશનમાં આરામ કરવા અને તાજી થવા આવેલી બંસરીની હાલતથી બા સહીત ઘરના કોઈ ખુશ ન હોય તે બહુ સ્વાભાવિક હતું …..પણ એની માનસિક હાલત સમજતા ઘરના વ્હાલાઓએ એ બાબત વિષે ચર્ચા ન કરી પણ એના ઉઠતા પહેલા કશીક મસલત તો કરી જ લીધી હતી ….
નસીબજોગે બંસરી આવવાની છે એ અગાઉથી જાણતી ..પરણીને અલગ અલગ જગ્યા પર રહેતી સહેલીઓ એકસંપ કરી અચાનક મળવા ટપકી પડી અને વાતાવરણમાં કલબલાટ વ્યાપી ગયો અને દુઃખી બંસરીના ચિત્ત પર એ ખુશીનો માહોલ હળવાશની થાપટ વીંઝી ગયો , એ જૂના સ્કુલ કોલેજના સુખદ અને મસ્તીભર્યા સંભારણાઓ, એકેક વાતો યાદ કરી હાસ્ય અને મસ્તીના ફુવારાઓમાં ગયા બે ત્રણ દિવસનો બોજ થોડો હલકો પડી ગયો …નિયતિ પણ મોટાભાગની સહેલીઓને જાણતી હોવાથી એમની આગતાસ્વાગતા અને આવભગતમાં ખુશી ખુશી જોડાઈ ગઈ …..જુના પાડોશી હોવાના નાતે એક એક ઘટના અને એક એક વ્યક્તિને યાદ કરતા કરતા વાત ઉદય પર આવતા બંસરીના કાન સતર્ક થયા એના વર્તનમાં અકળામણ અને અને મનમાં ઉત્સુકતા આવી પણ સચેત મને એને ધ્યાનથી દબાવી રાખી એણે બધું સાંભળ્યા કર્યું અને અચાનક ઉદય ક્યાં રહે છે , શું કરે છે એ બધા સમાચાર બંસરી પાસે આવી ગયા …અને સહસા જ ઉદયને મળવું હવે જરૂરી હોય તેવું બંસરીએ અનુભવ્યું …શા માટે ? શું વાત કરવા ? એવા એક પણ પ્રશ્નનો જવાબ એની પાસે ન હતો …અને એને એકદમ ચુપ થઇ ગયેલી જોઈ એ શું વિચારે છે એ સમજ્યા વગર…..નિયતિએ બધી જ સખીઓની વાત મંજુની વાત તરફ ન ફંટાઈ જાય એનો ચીવટતાથી ખ્યાલ રાખ્યો …જે બંસરીએ નોંધી લીધું અને આવી ભાભી મળી હોવાનું અભિમાન એની આંખોમાં અહોભાવરૂપે ઉતરી આવ્યું ….!!! બધી બહેનપણીઓએ પોતપોતાના સંસારની …પતિદેવોની ..એમની ટેવો-કુટેવોની બિન્દાસ વાતો કરી ..જૂની બહેનપણીઓથી શું છુપાવવાનું ? પુખ્ત થયેલા બાળકો અને તેમના અભ્યાસ અને રુચિની વાતો આ માતાઓએ ગર્વભેર કરી લીધી ……પેટભરી વાતો કરી બધી જ બહેનપણીઓ બંસરીને પોતાના ઘરે આમંત્રણ આપી એક પછી એક રવાના થઇ …..
છેલ્લે મનીષા બા સાથે વાતો કરતી રહી ગઈ ….બા અને એના બાના સારા બહેનપણા હતા …અચાનક એક્ટીવ થઇ ગયેલી બંસરીએ સિફતથી વાત વાતમાં મનીષા પાસેથી ઉદયનો ફોન નંબર મેળવી આપવાનું પ્રોમિસ લઇ લીધું ….બા અને નિયતિને સમજાતું જ ન હતું કે આખરે બંસરી કરવા શું ધારે છે ? એકાદ વાર પૂછતાં ….”બસ, એ કેમ ભાગી ગયો હતો એ જ જાણવું છે ” એવો ઉડાઉ લાગે તેવો જવાબ બંસરીએ આપી દીધો . પણ બધી બહેનપણીઓના આવવાથી એ થોડી ખુશ અને સારા મૂડમાં હતી એટલે વધુ ન પૂછ્યું . એ પછી બાળકો અને અવિનાશ સાથે કામ પુરતી વાત કરી બંસરી વારે વારે પોતાના મોબાઈલ સામે જોયા કર્યું અને એક મેસેજ ટોન આવતા એક ઝપટ મારી …..મેસેજ ખોલી ..એ ઉતાવળા પગે બહાર નીકળી ગઈ …… ફોનથી નંબર લગાવી અવાજની રાહમાં… એની નજર સામે … એક જુવાન ચહેરાને એ કલ્પી રહી હતી …એણે બેંગ્લોર વસતા ઉદયને ફોન લગાવ્યો હતો …..!!! સામે ઉદય પણ એને ઓળખીને ખુબ જ નવાઈ પામી ગયો હતો …..અને બંનેએ લાંબી વાતો કરી ….બંસરીના મનમાં કેટલીક સ્પષ્ટતા થઇ ….પોતાના મનની વાત પણ એને ઉદય સાથે ખુલ્લા મને શેર કરી …..ઉદયને બધી વાત સાંભળી સમજાયું નહી કે આટલા વર્ષ જૂની વાતને ફરી ઉખાળવી ..આમ વાતો કરવી કેટલી યોગ્ય છે … …છતાં મંજુ પ્રત્યેના પ્રેમ અને એને ગુમાવ્યાના અફસોસને કારણે બંસરી સામે એણે પોતાનું આખું હૈયું ઉલેચી નાખ્યું …
બંસરી સતત કેટલાક વિચારોમાં વ્યસ્ત થઇ ગઈ ….રાતે પડી …ભાઈ આવતા જ બધા સાથે જમવા બેઠા એ સમયે બધા સામે જોઈ …દ્રઢતાથી એણે જાહેર કર્યું કે
“મેં આ કેસ પાછો ખોલાવવાનું નક્કી કર્યું છે અને આ મારો આખરી નિર્ણય છે ….અફર નિર્ણય છે ….એ સમયની તમારી ચિંતા અને ડરને હું સમજુ છુ એટલે એ વખતે મને ચુપ કરાવી દેવા બદલ તમને કોઈને હું દોષી નથી માનતી પણ મારા મનમાં રહી રહીને ઉઠેલી આંધીને સમાવવા માટે આ એક જ ઈલાજ મને દેખાય છે …..એવું પણ ન હતું કે હું ક્યારેય મંજુને યાદ નહોતી કરતી ..એવું પણ ન હતું કે એ મારી જીગરજાન દોસ્ત હતી …પણ એણે મારી સાથે એક ભરોસા સાથે અને એક લાગણીથી છેલ્લા દિવસો પસાર કર્યા હતા એ હું ભૂલી નથી શકતી ….એનું મારી પરનું અવલંબન, એનો વિશ્વાસ મને આજ સુધી ચેન લેવા નથી દેતા, અરોરા અંકલ-આંટી તો ચુપ રહીને દોસ્તી નિભાવી ગયા..પણ હું ? મેં દોસ્તી નિભાવી ? હું તો મારી જાતને પણ જવાબ નથી આપી શકતી ….આવી ડામાડોળ હાલતમાં હું હવે જીવવા નથી માંગતી ….ઘણા વર્ષો મેં મારી જાતને સમજાવી , પટાવી રાખી હતી …….પણ હવે હું એને કોઈ અપરાધભાવ સાથે યાદ કરવા નથી માંગતી …એટલે મારા આ નિર્ણયને બદલવા આગ્રહ નહિ કરો એવી તમને બધાને વિનંતી કરું છું ”
એના આવા સ્પષ્ટ અને સપાટ અવાજથી બોલાયેલા નિર્ણય સામે કોઈ કશુંય બોલી શકવાની સ્થિતિમાં ન રહ્યું …. બધા એકબીજાની સામે જોઈ રહ્યા ….. બા અને ભાઈએ સૂચક નજરે એકબીજા સામે જોઈ લીધું …… થોડી આશા એમના ચહેરા પર ઝબકી ગઈ . અને બાએ વાત વાળવા …”
ઠીક છે…. તારે જેમ કરવું હોય તેમ તું કરજે બસ ? “
કહી પાણી પી લીધું . એક ભારેપણું વ્યાપી ગયું . સામાન્ય રીતે વાતનું રુખ બદલી શકતી નિયતિ પણ અત્યારે ચુપ હતી ….કદાચ એ પણ કોઈ વિચારમાં હતી ….થોડી વાર પછી નિયતિ બોલી ….”
બા , છેલ્લા થોડા દિવસો અને ૨૯ વર્ષો પહેલાના કેટલાક દિવસો દરમ્યાન મેં બંસરીબેનનો વલોપાત અને ગુંગળામણ મહેસુસ કરી છે …મને પણ લાગે છે કે એક સ્ત્રી તરીકે …બીજી સ્ત્રી સામે થયેલા અન્યાય બદલ ….એક સ્ત્રી સામે અવાજ ઉઠાવવામાં હું બંસરીબેનને સાથ આપીશ ..”
આટલું કહી નિયતિએ બંસરી સામે જોયું અને બંસરીની આંખો વહી નીકળી …..
એ રાતે બંને નણંદભોજાઈ મોડે સુધી વાતો કરતા રહ્યા … બંસરી વધુને વધુ સ્પષ્ટ અને મક્કમ બનતી હોય તેવું નિયતિએ અનુભવ્યું અને એ જોઈ એને પણ હિંમત મળી ….!!! આકાશના તારાઓ જોતા જોતા અને વાદળાના આકારો જોતા જોતા …… એક રસ્તો મળવાથી હળવી થયેલી અને આટલા દિવસના અજંપાથી થાકેલી બંસરીની આંખ આજે વહેલી મળી ગઈ .
અગાશી પરથી ઉતરતી વખતે એણે ઘરમાં થોડી વધુ ચહલપહલ અનુભવી …..કોઈ આવવાનું હોય તેવી તૈયારી જેવી ……. જે આવશે તે દેખાઈ જ આવશે એમ વિચારી એ સીધી ન્હાવા જતી રહી…….વિચારોનો થાક ઉતારવા એણે આજે લાંબો સમય શાવર લીધું એનો એક ફેવરીટ ડ્રેસ પહેરી અને લાંબા વાળને ટુવાલમાં લપેટી એ બાથરૂમમાંથી બહાર આવી …. અને સામે જ પલંગ પાસેની ખુરશીમાં ઉજાગરાભરેલા ઉદાસ ચહેરા સાથે અવિનાશને બેઠેલો જોયો … આશ્ચર્ય અને આનંદમાં એ એના પ્રેમાળ ,અત્યંત સમજદાર અને ઠાવકા પતિ સામે જોઈ હસી પડી અને “અરે ,તમે ? આમ અચાનક?” એવી પૃચ્છા એની મોટીમોટી આંખોમાં ધસી આવી અને એ શબ્દથી કશુંક બોલે એ પહેલા …એની અપેક્ષા વિરુદ્ધ ….અવિનાશ ઉભો થઇ… એની સામે તિક્ષ્ણ પણ એક અકથ્ય વેદનાભરી નજરે જોઈ બહાર ચાલ્યો ગયો ….!!!!!!!
બંસરી સ્તબ્ધ બની એમ જ ઉભી રહી ગઈ ….
:
ક્રમશ :
