મનુ નામનો એક નાનકડો છોકરો નાના ગામમાં રહેતો હતો. તે અનાથ હતો, એના માતા-પિતા બહુ નાનપણમાં જ મૃત્યુ પામ્યા હતા. મનુએ જીવનમાં ક્યારેય પ્રેમ અને મમતાનો આસ્વાદ ન હોતો લીધો. તે રોજે રોજ પોતાના પેટ માટે સંઘર્ષ કરતો. એનો દિવસ ઘર ઘર જઈને ભિક્ષા માંગતા જ પસાર થતો.
એક શિયાળાની કડકડતી ઠંડીનો દિવસ હતો. એનો પાસે ઠંડીથી બચવા માટે ગરમ કપડાં ના હતા. જે કપડાં એને પહેર્યા હતા, તે ચાર પાંચ વરસ જૂના અને ફાટેલા હતા. તે મંદિરના ઓટલે બેસીને ભીખ માંગતો હતો, પણ મંદિરમાંથી મહર નીકળતા ભક્તો એને 50 પૈસા, 1 રૂપિયાથી વધારે આપતા ના હતા. એટલાથી તો જેનું જમવાનું ખરીદ્યુ શક્ય નહતું અને તે ખૂબ ભૂખ્યો હતો.
મંદિરેથી તેને ખાસ કંઈ ન મળતાં તે ગામની ગલીઓમાં ગયો, ત્યાં ઘરે ઘરે માંગવાનું શરૂ કર્યું, પણ ત્યાં પણ એને ખાસ હૈ ભિક્ષા ના મળી.
આખો દિવસ એના હાથમાં કશું જ આવ્યું નહોતું. ગામના લોકો પોતાના કામમાં વ્યસ્ત હતા અને કોઇએ એને ધ્યાન ન આપ્યું. થાકીને, તે એક ધાબાની નીચે બેસી ગયો. પવન ઠંડી હતો, અને તે હાથે ગાલ પર મસણું કરતો હતો.
તે સમયે, શાંતિબહેન નામની સ્ત્રી ત્યાંથી પસાર થઈ. એનો દીકરો, વિવેક, મનુના સમાન જ વયનો હતો, પણ એના ઘર પર અછત નહોતી. શાંતિબહેને મનુને જોયો અને એના ભિખારીઓ જેવા હાલતને જોઈને મમતા દેખાડી.
"બેટા, તું અહીં કઈ રીતે? તારા માતાપિતા ક્યાં છે?" શાંતિબહેને પૂછ્યું.
મનુએ નમ્રતાથી જવાબ આપ્યો, "મારા મમ્મી-પપ્પા હવે નથી. મને ઘણા દિવસથી પૂરતું ખાવા નથી મળ્યું."
શાંતિબહેને મનુને પોતાના ઘેર લઈ જવાનું નક્કી કર્યું. એણે મનુને પોતાના ઘેર લઈ જઈને, તેને ગરમ રસોઈ કરી આપી. તે દિવસે, મનુને જીવનમાં પહેલીવાર કડક રોટલી અને ગરમ શાક મળી. એણે જોતજોતામાં બધી રોટલી ખાઈ લીધી.
"તું રોજ આવીને મારી પાસે ખાવા આવી શકે છે, બેટા," શાંતિબહેને કહ્યું.
મનુના આંખોમાં આંસુ આવી ગયા. તે મમતા અને સારસભર વર્તન માટે કૃતજ્ઞ હતો. "આપનો ખૂબ આભાર, શાંતિબહેન," એણે કહીને શાંતિબહેનના પગમાં નમન કર્યું.
આ પહેલાં, મનુએ ક્યારેય આવું સુખ અનુભવ્યું નહોતું. શાંતિબહેન અને વિવેકના પરિવારનો એક ભાગ બની ગયો. વિવેક સાથે તે ભણવા પણ જવા લાગ્યો. વિવેક અને મનુ સારા મિત્રો બની ગયા.
શાંતિબહેન અને વિવેકના પિતાએ મનુને સમાજમાં પોતાની જગ્યા બનાવવા માટે પ્રોત્સાહન આપ્યું. મનુએ સમજ્યું કે જીવનમાં એકમાત્ર રોટલી જ નથી, પણ પોતાનું ભાવિ બનાવવું પણ જરૂરી છે. એણે મહેનત કરી અને અભ્યાસમાં આગળ વધ્યો.
સમય પસાર થતું ગયું. મનુ ધીરે ધીરે એક મહાન વ્યક્તિ બન્યો. એને એક સરકારી સ્કોલરશિપ મળી, જેના માધ્યમથી તે વધુ ઊચ્ચ અભ્યાસ માટે શહેર ગયો. વર્ષો બાદ, એ એક સફળ એન્જિનિયર બન્યો અને ગામના લોકો માટે અનુકરણિય બન્યો.
એક દિવસ, મનુ પોતાના ગામ પરત આવ્યો. એણે શાંતિબહેન અને વિવેકને મળીને તેમના પ્રત્યેના ઋણસ્વીકાર વ્યક્ત કર્યા. "જો આજે તમે મને એ રોટલી ન આપી હોત, તો કદાચ હું એ દિવસને હજી પણ ભૂખ્યો જ ગયો હોત. તમારે મને માત્ર રોટલી નથી આપી, પણ જીવનમાં આગળ વધવાનો માર્ગ બતાવ્યો છે."
ગામના લોકો મનુના આ ઉદાહરણથી પ્રેરિત થયા. તેમણે સમજ્યું કે સહાય અને મમતાથી કોઈનો જીવન પાથ ફેરવી શકાય છે. "એક રોટલીની કિંમત" માત્ર એક નાના રોટલીની ન હતી, પણ એ એક બાળકના જીવનનો પથદર્શક બની.
મનુએ પછી પોતાના જીવનનું ધ્યેય બનાવ્યું—એ ગરીબ અને અનાથ બાળકો માટે અનાથાલય ખોલી અને તેમને શિક્ષણ આપવાનું નક્કી કર્યું. શાંતિબહેન અને વિવેક પણ મનુની આ યાત્રામાં સાથે રહ્યા.
આ રીતે, મનુનું જીવન અને એની સફળતા એના ગામ માટે અને સમગ્ર સમાજ માટે એક પ્રેરણાનું સ્ત્રોત બની.
શીખ :
સહાય અને મમતાથી, જીવિતી દરેક વ્યક્તિમાં એક સંભવિત સારો બદલી શકે છે. "એક રોટલીની કિંમત" એ જીવનનું એક મોટું પાથ છે, જે માનવતાના સાચા મૂલ્યોની જાગૃતિ કરાવે છે.
