"મને ખબર છે કે તમે અમારાથી ડરો છો પણ ડરવાની જરૂર નથી.ફરક બસ બે આંખનો છે,તમે લોકો અમારાથી ડરો છો અને અમે લોકો તમારાથી !" પાછળથી આવતા એક નવયુવાનએ ત્યાં રહેલા બધા સામે જોતા કહ્યું.નવયુવાન તેમના વચ્ચેનો જ હોય એ સ્પષ્ટ જોઈ શકાતું હતું.તેની બોલી એકદમ તેમની વચ્ચે રહેલા બીજા લોકોથી અલગ હતી.તેના પાંપણો નીચે દેખાઈ રહેલી નાની નાની આંખો વચ્ચે દેખાતો ગહન આત્મવિશ્વાસ કોઈને પણ પ્રભાવિત કરવા માટે કાફી હતો.ઊંચો બાંધો,માપસર શરીરને આરામ આપે એવા કંધા તેની અલગ આગવી અદા બતાવી રહ્યા હતાં.સત્યેન તેના સામે જોઈ રહ્યો અને બસ જોઈ જ રહયો. પોતાનો આત્મવિશ્વાસથી ભરપૂર ખુશમિજાજ ચહેરો આ પહેલા કદી બીજા લોકોએ જોયો નહિ હોય એવી પુરેપુરી ખાતરી એને હતી.
"વાત તો તમારી સાચી છે..."ભીનોરદાદાએ જવાબ આપતા કહ્યું અને ઊભા થઈને તેને ભેટી પડ્યા.તેની સામે રહેલા એ માણસે પણ ભીનોરદાદાને પોતના બંને હાથ ફેલાવીને વધાવી લીધા હતા.સત્યેન અને મિત્રા આ રીતે ભીનોરદાદાને જોઈને કંઈ સમજી નહોતા શકતા કે તેમની સામે શું થઈ રહ્યું છે...
"કેમ છે... યશોધન..."ભીનોરદાદાએ તેના કંધા પર હાથ મુકતા કહ્યું.તેના કંધા એટલા કોમળ હતા કે કોઈ કહી ના શકે તે બહારથી આટલો મજબૂત હશે પણ અંદરથી એકદમ કોમળ !
"બસ.. ભીનોરદાદા...તમારા જેવા લોકોની કૃપા છે..."તેણે ભીનોરદાદાને નીચે બેસવા માટે કહેતાં કહ્યું.ભીનોરદાદા યશોધન સામે જોઈ રહ્યા.કેટલા દિવસ પછી આ રીતે તેને જોઇને તેમની આંખો અંજાય ગઈ હતી.એક દિવસ હતો જ્યારે નદીના પૂરમાં વહી રહેલા એક નાના બાળકને નદી પાર કરતાં ભિનોરદાદાએ પોતાની જીંદગી ખતરામાં નાખીને બચાવ્યો હતો અને આજનો દિવસ છે જ્યારે એ બાળક એક યુવાન થઈને તેમની સામે બેઠો હતો.જ્યારે ભીનોરદાદા પાટલીપુત્રની વિશાળ ગાદી પરથી તલવાર લઈને ભાગી નીકળ્યા હતા ત્યારે જ આ નદી પાર કરતા સૈનિકોથી બચવા માટે થઈને કૂદી પડ્યા હતા પણ ભાગ્યે એમને યશોધનનાં પ્રાણ બચાવવા માટે થઈને કદાચ અહી લાવ્યા હતા. તેને બચાવીને નગરની બીજીબાજુ જતા સૈનિકોના પકડવાના ડરથી વીષ્ટ લોકોને યશોધનને આપીને તે ત્યાંથી ભાગી નીકળ્યા હતા.
"જ્યારે તું મને મળ્યો ત્યારે મારી ઈચ્છા હતી કે તને ઘરે લઈ જઈને એક પુત્ર તરીકે મોટો કરું પણ તારી આ દુનિયાએ તને પાછો બોલાવી લીધો...." તેમણે યશોધનના માથે હાથ ફેરવતા કહ્યું.
"એટલે આજે આ બધા માટે થઈને ઊભા રહેવાનું મારા ભાગ્યમાં હતું પણ દાદા તમે છો તો હું છું...તમારા પ્રતાપે જ આજે આ જીંદગી જીવી રહ્યો છું બીજુ કારણ હવે બસ આ લોકો છે જેમણે મને મોટો કર્યો...."યશોધન આટલું બોલીને તેમના સામે જોઈ રહયો.સત્યેન અને મિત્રા કંઇપણ સમજવા માટે થઈને અસમર્થ હતા કે તેમના સામે શું થઈ રહ્યું છે ?આજુબાજુ રહેલા લોકો પણ હવે શાંત થઈને બેસી ગયા હતા.
"તને કઈ રીતે ખબર પડી કે હું અહી છું..."તેમણે યશોધનને પૂછતા કહ્યું.
"મારા દળના લોકો આ રીતે પહેલા કદીપણ ડરીને ભાગી નથી નીકળતા આજે પહેલી વાર જ્યારે આ લોકો આ રીતે ભાગી નીકળ્યા ત્યારે મને લાગ્યું કે કદાચ કોઈ મોટી હસ્તી લાગે છે જેના ડરથી ફફડી ઉઠેલા આ લોકો આવી રીતે ભાગી ગયા પણ જ્યારે મે મારા એક માણસના શરીર પર લાગેલા તીરના એક ઘા ને જોયો ત્યારે મને ખબર પડી ગઈ હતી કે આ બીજુ કોઈ નહિ તમે જ છો કેમકે તીરને આડું કરીને સામે રહેલા માણસને હાનિ ના કરે એમ મારે એ બીજું કોઈ નહિ....દાદા જ હોય... જ્યારે મે આ માણસોને તમારા વિશે પૂછ્યું તો એમણે તમારૂ આલેખન એ રીતે જ કર્યું જે રીતે મે વિચાર્યું હતું..."તેણે પહેલીવાર સત્યેન અને મિત્રા સામે જોતા કહ્યું.સત્યેન તેની સામે આંખ મેળવી ના મેળવી કરીને નીચે જોઈ ગયો.મિત્રા તેની ધૂનમાં સત્યેન સામે જોઈ રહી હતી.
"હજુપણ....મને આટલી સારી રીતે ઓળખે છે...?"દાદાએ તેના સામે જોતા કહ્યું.દાદાની આંખમાં તેના માટે એક અલગ પ્રકારની લાગણી અનુભવાતી હતી.
"દાદા...તમને કઈ રીતે ભૂલી શકાય ?....."તેણે દાદાનો હાથ પોતાના હાથમાં લેતાં કહ્યું.તેની આંખ પણ હવે થોડી નમ થઈ રહી હતી.
