વાતનું વતેસર
“માહી ઓ માહી, કમસેકમ મને એક કપ ચા તો બનાવી આપ,” નેહાએ મોટી બૂમ પાડીને કહ્યું. નેહાની બૂમ સાંભળી દોડતા દોડતાઆવતી વખતે માહી તેનો હાથ સાડીની કિનારીથી લૂછતી તેની સામે આવી ઊભી રહી.
"શું કહો છો બહેન?" તેણે નિર્દોષતાના ભાવથી પૂછ્યું.
"તું બિલકુલ સાંભળી શકતી નથી. મારા માટે એક કપ ચા બનાવ અને હા તેમાં મોરસ થોડી વધારે નાંખજે.
"તે વાસણો ઘસતી હતી, નહીં, જેથી તેણીને સાંભળી શકેલ ન હતી."
"એવું નથી આ ચારા હાથમાં બે ડઝન બંગડીઓ પહેરી છે ને, તેના અવાજને કારણે તને મારી બૂમ સાંભળી શકાતી નથી."
"હું પરિણીત સ્ત્રી છું, એટલે મારે આ બંગડીઓ તો પહેરવી પડશે ને બહેન ?" તેના ચહેરા પર એક ખીલેલું સ્મિત છવાઈ ગયું.
ખબર નથી મંમ્મી પણ તને કેવી રીતે સહન કરી શકે છે ? હવે તું જા ને, અહીંયા ઊભી રહીશ કે ચા પણ મુકીશ ?
હું પણ પરિણીત છું અને મારા મિત્રો પણ છે, પણ આટલી બધી બંગડીઓ પહેરીને, જ્યારે અમે અમારી ઑફિસમાં કમ્પ્યુટર પર કામ કરવાનું શરૂ કરીએ છીએ, ત્યારે બીજા લોકોને તેનો અવાજ માથાનો દુખાવો જેવો લાગે છે. સારું છે કે મનોજ અને તેના પરિવારના સભ્યો આ સમજે છે, કારણ કે મનોજની માતા કામ કરતી હતી. તે મનોજ વિશે કેમ વિચારવા લાગી ? તેમનાથી નારાજ થઈને નેહા તેની માતાના ઘરે ગઈ હતી અને આ જ કારણ છે કે તે પોતાનો ગુસ્સો બધા પર ઉતારી રહી છે. નૈનેશ પર પણ. માની વારંવાર વિનંતી કરવા છતાં પણ તે તેની માસીની દીકરીની સગાઈમાં ગઇ નહોતી, કારણ કે જો મન સારું ન હોય તો કોઈ વાર તહેવાર કે સમારંભ કેવી રીતે ગમી શકે ? આ તો મેં મારી માને કહ્યું, 'કાલે રવિવાર હોય તો પણ શું ? મારી પાસે સોમવારે એક પ્રેઝન્ટેશન છે અને મારે તેની તૈયારી કરવાની છે. હવે આખો દિવસ એકલા જ વિતાવવો પડે છે... આવી સ્થિતિમાં મન અહીં-તહી ભટકશે. માતા-પિતા આવતીકાલે બપોર સુધીમાં જ જામનગરથી પરત ફરશે. ઓફિસનું કામ એ તો માત્ર એક બહાનું હતું, તે થોડા દિવસની રજા લઈને અહીં આવી હતી. આ વાત ફક્ત મનોજ અને તે જ જાણે છે. મનોજના માતા-પિતા કે તેના માતા-પિતા બંનેને ખબર નથી કે મનોજથી નારાજ થઈને નેહા દિલ્હી આવી ગઈ હતી. ગુસ્સો પણ કેમ નથી આવતો ? લગ્ન પહેલા બંનેએ નક્કી કર્યું હતું કે બંને નોકરી કરતા હોવાથી ઘરનો ખર્ચ મનોજ જ ચલાવશે અને જો તેને કોઈ મોટી વસ્તુ ખરીદવી હશે તો નેહા તેને મદદ કરશે અથવા તેના પૈસા જ્યાં ઈચ્છે ત્યાં રોકશે. મનોજ મહિલા સશક્તિકરણની તરફેણમાં હતો એ વાતથી નેહાને પણ ઘણું બળ મળ્યું. તે ખુશ હતો કે નેહા તેના કમાયેલા પૈસા પોતાની રીતે ખર્ચે છે અથવા રોકાણ કરે છે. પણ હવે તેને લાગે છે કે તે તેની વિચારસરણી સાચી હતી ?
"લે બહેન, ચા."
આ બાસ્ટર્ડ તને કંઈ વિચારવા પણ નહીં દે, મનમાં ગણગણાટ કરીને તેણે ચાનો કપ પકડી લીધો.
"તું હમેશા આમ જ હસતી રહે છે, માહી ?"
"દિલ ખુશ હોય તો ચહેરા પર દેખાય ને બહેન ?"
તેં ક્યાં ચીડવ્યું.... હવે પાંચ મિનિટ થઈ ગઈ. ચા પણ શાંતિથી પીવા દેશે કે નહીં.
"તારે કેટલું કામ બાકી છે ?"
“હજુ બે કલાક થશે કામ પૂરું થઈ જતાં, પણ મંમ્મીએ કહ્યું છે કે મારે આજે અહીં જ રહેવાનું છે. કારણ તું એકલી છે ? સામાન પણ લાવી છું. મારી મંમીને પણ શાંતિ નથી. તેને રોકવા કહ્યું.
"તને ઘરે કેમ કોઈ કામ નથી, શું ?"
“મારા પતિ તેમના ઘરે ગયા છે ને, બહેન… બે દિવસથી. તો શું કામ ? મંમ્મીએ કહ્યું, કરવાનું શું જમવાનું બનાવી જમવાનું ભોજન.
"ઘરે બીજું કોઈ નથી ?"
"ના બહેન. લગ્ન પછી, અમે બે વર્ષ ગામમાં મારી સાસરિમાં સાથે રહ્યા અને ગયા વર્ષે જ અહીં આવ્યા છીએ...તેમની પાસે.
"હમ્મ..." જ્યાં સુધી હું તેને ચાલ્યા જવાનું કહું ત્યાં સુધી, એવું લાગે છે કે તે અહીં જ રહેશે, રાહતનો નિસાસો નાખીને નેહાએ વિચાર્યું.
"તો બહેન શું બનાવું ?"તેણે ખૂબ જ પ્રેમથી પૂછ્યું.
"તને ગમે તે બનાવ," નેહાએ તેના કોમળ ચહેરાને જોઈને પોતાને ઠપકો આપવા મજબૂર કરતાં કહ્યું, "પણ હવે જઈને મને શાંતિથી ચા પીવા દે."
માહીને હસીને જતા જોઈને તેને સારું લાગ્યું... ખબર નહીં કેમ ? પતિનું નામ લઈને પણ તે ખુબ ખુશ થઈ જાય છે. કદાચ આ જ તેના સારા દેખાવનું કારણ છે. અને એક પોતે છે...નૈનેશે પણ એમ જ કર્યું. લગ્નને બે વર્ષ થઈ ગયા છે અને તે નૈનેશ પર વિશ્વાસ કરવા લાગી હતી. એટલા માટે તેમની વિનંતી પર, તેણે સંયુક્ત ખાતું ખોલ્યું અને તેમાં મોટી રકમ પણ જમા કરાવી. તે દિવસે તે તેની મિત્ર શેફાલી સાથે એક પ્રખ્યાત જ્વેલરી શોપમાં તેના માટે પસંદ કરેલા દાગીના લેવા ગઈ હતી. જો કે તેણીને ઘરેણાંનો ખાસ શોખ નહોતો, પરંતુ ત્યાં તેણીને ખૂબ જ સુંદર બ્રેસલેટ પણ ગમ્યું. જ્યારે મારે ખરીદવાની ઈચ્છા થઈ ત્યારે મેં પહેલા નૈનેશને ફોન કર્યો, પણ જ્યારે તેણે ફોન ઉપાડ્યો નહીં, ત્યારે નૈનેશ શું કામ ના પાડશે ? તેણે પોતાનું કાર્ડ દુકાનદાર તરફ લંબાવ્યું. જ્યારે કાર્ડની પ્રક્રિયા ન થઈ, તો કારણ જાણવા નજીકના ATM પર પહોંચ્યા, પછી જોયું કે ખાતામાં બહુ ઓછા પૈસા બચ્યા છે. જ્યારે તેણે ગભરાઈને બ્રાન્ચને ફોન કર્યો ત્યારે તેને ખબર પડી કે નૈનેશે તેમાંથી મોટી રકમ ઉપાડી લીધી છે અને તે પણ તેને જાણ કર્યા વિના. જો કે આટલું બધું જાણી તેનો પારો સાતમા આસમાને લઈ જવા માટે પૂરતો હતો, પણ આ આખી ઘટના વખતે શેફાલી તેની સાથે હતી અને શેફાલીનું 'અરે, નૈનેશે તને શું કહ્યું ન હતું ?' એણે જાણે બળતામાં ઘી ઉમેર્યું.
સાંજે જ્યારે મેં નૈનેશને આ જ બાબત વિશે પૂછ્યું, ત્યારે તેણે ભૂલ કબૂલ કરવાને બદલે ના કહ્યું, 'તો શું ? મેં મારી પાસે જે વધારાના પૈસા હતા તેનું રોકાણ કર્યું અને મારા મગજમાંથી આ વાત નીકળી ગઇ કે આપણા વીમા માટેનું પ્રીમિયમ પણ ચૂકવવું પડશે. જો તેણે રોકાણ કરેલા પૈસા ઉપાડી લીધા હોત તો થોડું નુકસાન થાય એમ હતું.જેથી કોઈપણ રીતે, આ પૈસા ફક્ત બેંકમાં રાખવામાં આવ્યા હતા.
પરંતુ તે મારા પૈસા હતા. ઓછામાં ઓછું તારે મને ઉપાડતાં પહેલાં કે ઉપાડ્યાં પછી પણ કહેવું જોઈતું હતું. હું તે પૈસાથી મારા માટે કંઈક ખરીદવા માંગતી હતી અને આ બધું શેફાલીની સામે થવાનું હતું. જો મને ખબર હોત, તો હું હોત...'
'અરે, એ બ્રેસલેટ ક્યાં નાસી જવાનું છે ? આવતા મહિને તારા ખાતામાં પૈસા મુકી દઈશ, પછી લઈ લે જે ને .'પૈસાની વાત નથી, વિશ્વાસની વાત છે, સમયસર માહિતી ન આપવાની વાત નથી.'
અરે, વિચાર્યું કે હું તને ઘરે આવી જણાવીશ. પણ ભૂલમાં ને ભૂલમાં તને કહેવાનું રહી ગયું બીજું કાંઇ નથી જ મારું.
આવી કામની અગત્યની વાત તારા મગજમાંથી નીકળી ગઇ નથી. મને લાગે છે કે જે મને ખરેખર જોવામાં આવે તો છેતરી છે.
'સારું બાબા, પૈસા આવતાં જ મને એ તારે જે બ્રેસલેટ લેવું હતું તે મળી જશે.'
મારે નથી જોઈતું અને મારે ઓફિસ જવું પણ નથી. કોઈપણ રીતે, શેફાલી નાનામાંથી મોટું કરવાવાળી છે. તેણે તો બધાને કહ્યું હશે કે મારા પતિ મારા ખાતામાંથી પૈસા ઉપાડે છે અને મને જાણ પણ કરતાં નથી.
'હવે હું કહું છું કે હું કરી આપીશ.'
પછી એ જ. તે પૈસા વિશે નથી, તે વિશ્વાસ વિશે છે. જો મેં તારી સાથે પણ એવું જ કર્યું હોત તો ?'
‘જો નેહા, તું વાતને ખાલી વધારી મોટું સ્વરૂપ વાતોને આપે છે.’
'હું કોઈ વાતને મહત્વ કે નહીં મોટું સ્વરૂપ આપતી નથી. હું ઓફિસ જવા પણ નથી માંગતી અને તારી સાથે રહેવા પણ નથી માંગતી, કારણ કે તે ખોટું કર્યું છે અને તે ઉપરથી તું સંમત પણ નથી થતો.'
'અરે, બીજું તું કેવી રીતે માને ?'
'મને ખબર નથી. મેં થોડા દિવસની રજા લીધી છે અને જામનગર જવાની છું. માતા-પિતા સાથે.
'પણ હું મારા મમ્મી-પપ્પા ને શું કહું ?'
‘તેમને કહે, હું ઓફિસના કામે બહાર ગઇ છું.’
'નેહા, આ શું નાના બાળક જેવી બાલિશતા છે ?'
'તે જે કર્યું તે ખાનદાની હોય તો આ બાલિશતા જરૂરી છે.'
'તારે જે કરવું હોય તે કર.'
...અને તે અહીં આવી. તમે શું ખરાબ કર્યું ? એક તો ચોરી અને ઉપરથી સીના ચોરી. આવી સ્થિતિમાં કોઈએ ગુસ્સે ન થવું જોઈએ ? અહીં આવીને તેણે સારું કર્યું. નૈનેશે પોતાની ભૂલ સમજવી પડશે.
"દીદી, જમવાનું તૈયાર છે," માહીએ તેની ઘોર વિચારધારાને તોડી.
''તો ?''
તો શું ? જો તમે ખાશો તો હું રોટલી શેકુ.
''અત્યારથી ?''
અત્યારથી શું ? બેન બા બપોરના બે વાગ્યા છે."
નેહા ટેબલ પર બેઠી. માહી તેની થાળીમાં એક સરસ ફૂલકા રોટલી મૂકીને બીજી રોટલી લેવા રસોડામાં પાછી ગઈ.
"તે જમવાનું સરસ સારું બનાવ્યું છે."
"મારા પતિ પણ કહે છે કે હું સારું જમવાનું બનાવું છું."
"તારે દરેક બાબતમાં પતિ-પત્ની કરતા રહેવાનું ?"
“એક વાત કહું બહેન ?” થાળીમાં બીજી રોટલી પીરસતી વખતે માહીએ કહ્યું અને તેના જવાબની રાહ જોયા વિના આગળ કહ્યું, “તમે માનતા નથી. આજે મને લાગે છે કે મંમ્મીએ અહીં હોવું જોઈએ.
''કેમ ?''
"જો તે અહીંયા હોત તો તેણે અત્યાર સુધીમાં પૂછી લીધું હોત કે શું વાત છે માહી, આજે તું બહુ ખુશ છે."
"તો તારી ખુશીનું કારણ શું છે ?"
"તમે મને જોઈને કહી શકશો."
"હવે આ બધું તારી મંમ્મી દ્વારા કહેવડાવ, તેમની પાસે ફક્ત સમય જ સમય છે."
તેથી જ તેઓ કહે છે કે તમે જીવનનો આનંદ માણતા નથી. આ મારી ડોક જુઓ.
"ઓ... તો મેં નવું મંગળસૂત્ર પહેર્યું છે ?"
"હા, જતા પહેલા મારા પતિએ મને બનાવી આપીને પહેરાવેલ છે."
એટલા માટે તું તેમના નામની માળા જપ જપ કરે છે. તે તારે માટે બીજું શું બનાવે છે ?
"તેઓ મને ઘણા સમયથી બનાવી આપવાનું રહ્યા હતાં. ઘણા સમયથી કહેતા હતા આ વખતે તેમણે બનાવી આપેલ છે. આ પહેલા પણ મારા દાગીના મને પૂછ્યા વગર બે વખત વેચી દીધેલ હતા. જ્યારે તેણે તેને પહેલીવાર વેચ્યા, ત્યારે મેં લડવાનું શરૂ કર્યું, ત્યારે તેમણે મનેકહ્યું કે તેમને ખેતીના સાધનો ખરીદવા માટે વેચેલ છે. બીજા રૂપિયા આવશે એટલે તુરત કરાવી આપીશ, પરંતુ પૈસા આવે તે પહેલા જ સાસુ અને સસરાની તબિયત બગડતાં તેમણે મારા બાકીના દાગીના પણ મને પૂછ્યા વગર ફરીથી વેચી દીધા હતા. તેઓ કહેવા લાગ્યા, 'જો ચારા દાગીના હમણાં તારે માટે કામના નથી અને આ દાગીનાના પૈસા આપણે માટે જરૂરિયાતના સમયે, તે કેવી રીતે કામ કરશે ?' આ ઘટનાને ત્રણ વર્ષ થઈ ગયા છે. હવે નફો થયો તો તુરત આ મંગળસૂત્ર અને આ બુટ્ટી મારે માટે બનાવી છે,” આમ કહીને માહી ખૂબ જ રસથી કાનની બુટ્ટી બતાવવા તેની નજીક આવી.
નેહા સમજી શકતી ન હતી કે તેના કાનની બુટ્ટીઓ પર વધુ ધ્યાન આપવું કે તેના સો ટકા સાચા શબ્દો પર.
"જ્યારે દાગીના વેચાયા ત્યારે તું ગુસ્સે નહોતી થઇ ?"
તમે કેમ ન આવ્યા? દીદી, મેં તો તેની સાથે વાત કરવાનું પણ બંધ કરી દીધું હતું. પણ પછી મેં જાતે જ વિચાર્યું કે દાગીના માણસ કરતાં ઓછા મૂલ્યવાન છે. જો પતિ મારી સાથે રહેશે, તો અમને ફરીથી બનાવેલા દાગીના મળી જશે.
નેહા મનમાં કહી રહી હતી કે, માહી ભલે તે બહુ ભણેલી નથી, પણ વાત તેની સો ટકા સાચી છે. મહિલા સશક્તિકરણના ખોટા અભિમાનને દૂર કરવામાં આવે તો લગભગ આવી જ ઘટના તેની સાથે બની છે. જમવાનું પુરુ કર્યા પછી આળસુ, નેહાએ પલંગ પર સૂતી વખતે વિચાર્યું...કે ઓછામાં ઓછું તેના પતિએ તેના માટે ઘરેણાં બનાવ્યા. અને એક નૈનેશ છે... ગઈકાલથી આજ સુધીમાં તેણે એક પણ ફોન નથી કર્યો. તેને કેવી રીતે સમજાવવું તે પણ ખબર નથી. જો કોણે થોડી મને મનાવેલ હોત, તો તે અટકી ન હોત ? પણ... છોડો.
"માહી, હું સૂઈ જવું છું. ઘંટડી વાગે મને જગાડશો નહીં તો તું પણ આરામ કર.
ના જરુરી ખોટું વિચારીને ખૂબ થાકી જાઓ છો, એટલે તમારે સૂઈ જવું જોઈએ. અરે, મા-બાપ પહોંચી ગયા કે નહીં એ પણ પૂછ્યું નહીં. આવું વિચારીને તેણે પર્સમાંથી મોબાઈલ કાઢ્યો તો જોયું કે બે મેસેજ હતા. અને આ શું છે... આ બંને નૈનેશના છે.
પહેલો મેસેજ – “માફ કરજે નેહા. હું સંમત છું, મારે તને કહેવું જોઈતું હતું.
બીજો સંદેશ - "હું ચારા મંમ્મી-પપ્પાને મળવા આવું છું. પછી આપણે સાથે પરત આવશું.
ઓહ, મેં કંઈપણ વિચાર્યું ન હતું કે નૈનેશને તો મારી પરવા નથી...તે કેમ નહીં કરે ? છેવટે, તે મારો પતિ છે! મારે આવું વિચારવું ન જોઈએ.
જ્યારે તેનું મન થોડું હળવું થયું ત્યારે તેણે તેના મંમ્મી-પપ્પાને ફોન કર્યો. તે સુરક્ષિત રીતે પહોંચી ગઇ છે. ત્યાં કે બેલ વાગ્યો.
"માહી કોણ છે?"
"ફૂલો... ફૂલવાલા દીદી."
એમ કહીને તેણે નેહાને એક ગુલદસ્તો આપ્યો. નૈનેશે તે ગુલદસ્તો પણ લાલ ગુલાબ સાથે મોકલ્યો હતો.
તેણે તરત જ નૈનેશને ફોન કર્યો, "अब क्या रूला ही देंगे ?"
''કેમ ? મારુ આવવું પણ તને બહુ ખરાબ લાગે છે ?
"અરે, તને કંઈ સમજાતું નથી ?"
"હું બધું સમજું છું."
''તમે ક્યાં છો ?''
"હું તમારી જામનગર પહોંચી ગયો છું. મારા માટે બટાટા-પૌઆ બનાવજે, હું થોડી વારમાં ઘરે પહોંચી જઈશ.
''બરાબર.''
નેહા બટાટા-પૌઆ બનાવવા પૂરા ઉત્સાહ સાથે રસોડામાં પહોંચી ગઇ.
"તમે શું બનાવી રહ્યા છો, બહેન ?"
નેહાએ મીઠા સ્મિત સાથે જવાબ આપ્યો, “પૌઆ. મારા પતિને મારા હાથના બનાવેલા પૌઆ ખૂબ ભાવે છે, માહી.
અને બંને એકબીજાને જોઈને હસ્યા.
ક્યાં કે ઘરના દરવાજે નૈનેશ આછા બ્લ્યુ રંગના શર્ટ અને બ્લેક કલરના પેન્ટ સાથે તૈયાર થઇને આવેલ જેનો ચહેરો જોઇ તેણી જેને ભેટી પડી. એક નાનકડી વાતને મોટું સ્વરૂપ આપવાનો તેના મનમાં ખુબ વસવસો હતો…..
DIPAK CHITNIS (dchitnis3@gmail.com)
