માતાનો લાડકવાયો
માહી તેની સાસરીમાં ફોન કર્યો. ત્રણેક વખત રીંગ વાગ્યા બાદ તેના પતિ શૈશવે રિસીવર ઉપાડ્યું અને તેની આદત અનુસાર હળવેથી કહ્યું, “હેલ્લો ?” શૈશવનો અવાજ સાંભળીને માહી મનમાં ને મનમાં હસી પડી. તે ઈચ્છતો હતો કે તે શૈશવને કહે કે હેલ્લો મમ્મીજીનો દીકરો.
પણ આ વાત તેના હોઠમાંથી બહાર આવતી રહી. તેણીએ શ્વાસ રોકીને મૂંઝવણમાં રીસીવર પકડી રાખ્યું. ત્યાંથી શરદે ફરીથી કહ્યું, "હેલ્લો?" શરદને વારંવાર 'હેલો' કહેતા સાંભળીને પ્રતિભા રોમાંચિત થઈ ગઈ, પણ તેણે શરદના 'હેલો'નો જવાબ ન આપ્યો. શ્વાસનો અવાજ ટેલિફોન પર ફરી વળ્યો. પછી શરદે થોડીવાર રાહ જોયા પછી કહ્યું, "હેલ્લો, કહો?" પણ પ્રતિભાએ હજી જવાબ ન આપ્યો, ઊલટું, તે હસવા માટે બેતાબ થઈ રહી હતી, એટલે તેણે રિસીવર મૂક્યું. રિસીવર મૂક્યા પછી એનું હાસ્ય ફાટી નીકળ્યું. હસતાં હસતાં તેણે નજીકમાં બેઠેલી દીકરી જુહીના ખભા હલાવવા માંડ્યા. જૂહી તેની માતાના હાસ્ય પર આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ. તેથી જ તેણે પૂછ્યું, "મમ્મી, તમે શેના પર આટલું હસો છો? ટેલિફોન પર શું થયું છે?" "ટેલિફોન પર ક્યાં કંઈ થયું," પ્રતિભાએ જવાબ આપ્યો. "તો પછી તમે આટલું બધું કેમ હસો છો? પપ્પા પર?" જુહી ચોંકી ગઈ. ''હા.''
"તેણે શું કર્યું?" "સમજવું મુશ્કેલ છે." "પણ મને કંઈક કહો, મા, પ્લીઝ?" "જ્યારે તેઓ આવશે ત્યારે હું તમને કહીશ, જુહી," પ્રતિભાએ તેની પુત્રી જુહીને કહ્યું. રસોડામાં જઈને પ્રતિભા રસોઈ કરવા લાગી, પણ તેનું હાસ્ય હજી રોકી શક્યું નહીં. તે વિચારી રહ્યો હતો કે શરદ કેવો વ્યક્તિ છે, જે બે બાળકોનો પિતા બન્યો છે, પરંતુ હજુ પણ તેની માતાનો ખોળો છોડી શકતો નથી. આ બાબતે મમી મમી રુટિંગ રાખે છે. શરદને તેના પિતા પ્રત્યે બહુ સ્નેહ ન હતો, પરંતુ તેની માતા જાણે તેના પ્રણયમાં સ્થિર છે.પ્રતિભાએ તેને સાસરે બોલાવી. ત્રણ વાર બેલ વગાડ્યા પછી પતિ શરદે રિસીવર ઉપાડ્યું અને હળવેથી કહ્યું, “હેલ્લો?” શરદનો અવાજ સાંભળીને પ્રતિભા હસી પડી. તે ઈચ્છતો હતો કે તે શરદને કહે કે મમ્મીજીનો દીકરો.
પણ આ વાત તેના હોઠમાંથી બહાર ન આવી શકી. તેણીએ શ્વાસ રોકીને મૂંઝવણમાં રીસીવર પકડી રાખ્યું. ત્યાંથી શૈશવે ફરીથી કહ્યું, "હેલ્લો ?" શૈશવને વારંવાર 'હેલ્લો‘ કહેતા સાંભળીને માહી આમ તો રોમાંચિત થઈ ગઈ, પણ આમછતાં તેણે શૈશવના 'હેલો'નો જવાબ ન આપ્યો. શ્વાસનો અવાજ ટેલિફોન પર ફરી વળ્યો. પછી શૈશવે થોડીવાર રાહ જોયા પછી કહ્યું, "હેલ્લો, કહો ?" પણ માહીએ હજી જવાબ ન આપ્યો, ઊલટું, તે હસવા માટે બેતાબ થઈ રહી હતી, એટલે તેણે રિસીવર મૂક્યું. રિસીવર મૂક્યા પછી એનું હાસ્ય ફાટી નીકળ્યું. હસતાં હસતાં તેણે નજીકમાં બેઠેલી દીકરી માયરા ખભા હલાવવા માંડ્યા. માયરા તેની માતાના હાસ્ય પર આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ. તેથી જ તેણે પૂછ્યું, "મમ્મી, તને શેના પર આટલું હસુ આવે છે કહે કે ખરી ? ટેલિફોન પર શું થયું છે ?" "ટેલિફોન પર ક્યાં કંઈ થયું," માહીએ જવાબ આપ્યો. "તો પછી તમે આટલું બધું કેમ હસો છો ? પપ્પા પર ?" માયરા ચોંકી ગઈ. ''હા.''
"તેમણે શું કર્યું ?" "સમજવું મુશ્કેલ છે." "પણ મને કંઈક કહો, મંમ્મી, પ્લીઝ?" "જ્યારે તેઓ આવશે ત્યારે હું તને જરુર કહીશ, માયરા," માહીએ તેની પુત્રી માયરાને કહ્યું. રસોડામાં જઈને માહી રસોઈ કરવા લાગી, પણ તેનું હાસ્ય હજી રોકી શકી ન હતી. તે વિચારી રહી હતી કે શૈશવ કેવો વ્યક્તિ છે, જે બે બાળકોનો પિતા બન્યો છે, પરંતુ હજુ પણ તેની માતાનો ખોળો છોડી શકતો નથી. આ બાબતે મંમ્મી, મંમ્મી રુટિંગ રાખે છે. શૈશવને તેના પિતા પ્રત્યે બહુ સ્નેહ-લાગણી ન હતી, પરંતુ તેની માતા પ્રત્યે જેને પહેલાંથી જ અતિલય લાગણી હતી.
દરેક પગલે માતા તેને યાદ આવ્યા કરતી હતી. લગ્નના થોડા વર્ષો પછી, જ્યારે તેણે પપ્પા-મંમ્મીથી અલગ થવાનું સૂચન કર્યું, ત્યારે શૈશવની પ્રથમ પ્રતિક્રિયા હતી, 'આપણે મંમ્મી-પપ્પાથી કેવી રીતે અલગ થઇ શકીએ.' આ સાંભળીને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયેલી માહીએશૈશવને પૂછ્યું, 'કેમ, તમે છોડી શકતા નથી ? શું તમે કોઈ દૂધ પીતા નાના બાળક છો જે મમ્મીથી દૂર રહી શકવાના નથી?’ ‘હું તને કેવી રીતે સમજાવું માહી. આ મામલો કંઇક અલગ પ્રકારનો છે,' શૈશવે ખૂબ જ ભાવુક થઈને જવાબ આપ્યો. 'તમે શું કહેવા માગો છો ? કંઈક સમજાયું, નહીં ?'' મુદ્દો એ છે કે લાગણીની વાત છે. ભાવનાત્મક જોડાણને કારણે જ હું મારી મંમ્મીથી અલગ થઈ શક્યો નથી. તેણે પોતાની મંમ્મીથીઅલગ થવાની દર્દનાક દાસ્તાન પોતાના હાવભાવથી વ્યક્ત કર્યા.
તેના પતિને આ વાત ભાવનાભરી સમજાઈ ગઈ હતી, એટલે જ તેણે બેફામપણે પૂછ્યું હતું કે, 'માત્ર તારી સાથે જ લાગણી છે ? શું મારું હૃદય સુન્ન થઈ ગયું છે ?’ ‘શું કહેવા માગું છું ? અહીં છોડીને, બીજા શહેરમાં, અને આ નવા પરિવારમાં કેવી રીતે આવી ?’ પણ શૈશવ માહીનાઆ પ્રશ્નનો જવાબ આપી શક્યો નહીં. તે સામું જોઇ રહ્યો હતો. 'તમારા માતા-પિતાથી તમારું આ અલગ થવું નજીવું છે,' માહીએ ફરીથી કહ્યું, 'કારણ કે અમે આ શહેરમાં અમારી પોતાની અલગ જગ્યા બનાવીશું. અમે અન્ય કોઈ શહેરમાં સ્થાયી થઈશું નહીં, અમે તેમની નજીક જ રહીશું. જો અહીં જગ્યાની અછત ન હોત તો અમે અલગ થવાનો વિચાર પણ ન કરતા. મજબૂરીમાંથી જ આ બધી બાબત વિચારવી પડેલ છે.
શૈશવને પણ આ મજબૂરીની ખાતરી થઈ ગઈ હતી, કારણ કે બે રૂમ અને એક રસોડાવાળા આ ઘરમાં લગ્ન પછી તે પોતાને બંધાયેલો અનુભવતો હતો. અત્યાર સુધી તે તેના માતા-પિતા, ભાઈ-બહેન સાથે રહેતો હતો, પરંતુ તેને આ ઘર ક્યારેય નાનું લાગ્યું ન હતું. પરંતુ લગ્ન પછી તેને લાગવા માંડ્યું કે ઘર પહેલા કરતા નાનું થઈ ગયું છે, તેથી જ તે આના કરતા મોટું ઘર ઈચ્છતો હતો. આ ઈચ્છા પૂરી કરવા માટે માહીએઅલગ થવાનું સૂચન કર્યું હતું, પરંતુ શૈશવના માહીનું આ સૂચન ગમ્યું ન હતું, કારણ કે તે તેની માતાથી અલગ થવાના માત્ર વિચારથી જ સ્તબ્ધ થઈ જતો હતો. એટલા માટે તે આ વિકલ્પને ટાળતો રહ્યો હતો. શૈશવનું દર્દ સમજીને શૈશવના પિતાએ જ સૂચન કર્યું, ‘ભાઈ, એક મોટું ઘર શોધો. હવે અઢી રૂમમાં રહેવું શક્ય નથી.’ પછી શૈશવ અને તેનો નાનો ભાઈ શૈલેસ મોટું ઘર શોધવા નીકળ્યા.
પરંતુ ઘણું ભટક્યા પછી પણ તેને ઓછા ભાડામાં મોટું મકાન ન મળ્યું. જેનું ભાડું પણ ખૂબ જ વધારે હતું અને પાછું એડવાન્સમાં પણ મોટી રકમની માંગણી પણ કરવામાં આવી હતી. તેની બીજી ઘણીબધી શરતો હતી, તેથી જ તેણે આ પ્રયાસ છોડી દીધો. તે દુઃખી થઈ ગયા હતો. આ દરમિયાન બે રૂમ અને રસોડું ધરાવતો ફ્લેટ મેળવવાની તક મળી હતી. બન્યું એવું કે શૈશવના એક સાથીદારે શહેરની બહાર પૂર્વ વિસ્તારમાં ફ્લેટ ખરીદ્યો હતો. તેણે તેમાં રહેવાનું પણ શરૂ કર્યું, પરંતુ ટ્રાન્સફરને કારણે તેને છોડવું પડ્યું. તે ઈચ્છતો હતો કે તે ફ્લેટમાં એવોભાડૂત આવે, જે જરૂર પડ્યે ફ્લેટ ખાલી કરે, તેને નાખુશ ન કરે. તે શૈશવના ઘરની સમસ્યા સારી રીતે જાણતો હતો એટલે તેણે શૈશવને ઈચ્છા હોય તો તેના ફ્લેટ પર આવવા કહ્યું. હવે ઓછામાં ઓછા ત્રણ વર્ષ તેની અહીં પાછા ફરવાની કોઈ શક્યતા ન હતી. તેથી, તે આ ત્રણેક વર્ષ સુધી અહીં રહી શકે છે. આ દરમિયાન, તે કદાચ પોતાનું મકાન પણ બનાવી શકે, તેથી તેને આ ફ્લેટ ખાલી કરવામાં કોઈ મુશ્કેલી નહીં પડે. આમ શૈશવને આ પ્રસ્તાવ ગમ્યો હતો.
આથી તેણે માહી સાથે આ અંગે ચર્ચા કરી હતી. શૈશવના આ પ્રસ્તાવ માહીને તો જાણે વરદાન જેવો લાગ્યો હતો. તેથી, તેણે રાજીખુશીથી તેની મંજૂરી આપી, પરંતુ શૈશવ પોતે ઘણા દિવસો સુધી આ બાબતમાં ગૂંચવાયેલો રહેતો હતો. તેને તેની માતાથી દૂર શહેરના બીજા ખૂણે જવું તેના માટે એક બેહદ ચઢાણ જેવું લાગતું હતું. માતાના પિતાની પરવાનગી મળ્યા બાદ જ તે આ ફ્લેટમાં સ્થાયી થવા સંમત થયો હતો. ફ્લેટના સહકર્મીએ તેનો સામાન એક રૂમમાં રાખ્યો હતો અને બાકીનો તેને સોંપી દીધો હતો. શૈશવે પોતાનું ઘર એક રૂમ, રસોડા અને વરંડામાં ગોઠવ્યું હતું, પરંતુ અહીં આવ્યા પછી પણ તે તેના જૂના ઘરે જતો આવ્યો રહ્યો હતો. બે-ત્રણ દિવસ પસાર થતાં જ મંમ્મીની યાદ તેને સતાવતી. માહી શૈશવની માતૃભક્તિને પ્રશંસાની નજરે જોઈ રહી હતી. તે પોતે મહિનાના પંદર દિવસે એકાદ વખત તેના સાસરિયાના ઘરે જતી આવતી હતી. આવી રોજબરોજની ટ્રીપો સિવાય શૈશવ કોઈ પણ પ્રોબ્લેમ થતાં જ તેની માતા પાસે ગયા વગર રહી શકતો ન હતો.
એ સમસ્યાને ઉકેલવામાં માતાની કોઈ ભૂમિકા ન હોય કે ન હોય તો પણ તે પોતાની સમસ્યા કહ્યા વગર રહી શકતો ન હતો. તેનેપોતાની દરેક સમસ્યા કહીને તેમનું મન હળવું થઈ જતું. તેની સાથે ચર્ચા કરવી એ શૈશવના સ્વભાવ ગુંથાઇ ગયેલ હતું. શૈશવના આ વર્તન પર માહી હસી પડતી. તે તેને કહેતી રહી, 'મમ્મી, તમારા માટે દરેક પ્રોબલેમની તાળાની ચાવી સમજી ગયા છો ?' 'શું તેઓ જૂતા વિશે પણ જાણકાર છે ?' માહી ચીડવતાં પૂછતી. 'તે દરેક બાબતમાં જાણકાર છે, માહી.' જ્યારે શૈશવે નવો પ્લોટ ખરીદવાનો વિચાર કર્યો ત્યારે તે તેની માતા સાથે પ્લોટ ક્યાં, કેવી રીતે અને કઈ દિશામાં ખરીદવો વગેરે અનેક બાબતો પર ચર્ચા કરી રહ્યો હતો. ખૂબ વિચાર-વિમર્શ પછી, જૂના મકાનની દિશામાં ઉપનગરમાં ૪૫x૬૦ ફૂટનો પ્લોટ લેવાનું નક્કી થયું. નેહાને આ વિચાર યોગ્ય લાગ્યો હતો, પરંતુ તે ખરીદ્યા પછી જ્યારે તેમાં ટ્યુબવેલ ખોદવાનો વારો આવ્યો ત્યારે શૈશવે બિલ્ડરને તેની માતા સાથે સલાહ લેવાનું કહેવા આતુર હતો. જો કે આ કામ માટે માતાએ પહેલેથી જ પરવાનગી આપી દીધી હતી, પરંતુ આમછતાં શૈશવ ઈચ્છતો હતો કે જ્યાં પાણી બોરીંગ કરવાનું તે જગ્યા મંમ્મી નક્કી કરે. શૈશવની આ પ્રકારની ઈચ્છાથી આશ્ચર્યચકિત થઈને માહીએ તેને અટકાવ્યો.
'મમ્મીને ભૂગર્ભ વિશે પણ ખબર છે ?' 'તે શ આ બાબતમાં નિષ્ણાત છે.' 'તો પછી તેને પૂછવાનો શો અર્થ છે ? માહી વિચારતી હતી કે શૈશવ જાણે કઈ માટીનો બનેલો છે. કબૂલ છે કે દરેક દીકરાને મમ્મી-પપ્પા પ્રત્યેનો મોહ હોય છે, પરંતુ શૈશવ આટલો મોટો થયા પછી પણ માતાનો દીકરો નાના બાળકની જેમ જ રહે છે. જ્યારે મમ્મી નહીં હોય ત્યારે તેમનું શું થશે ? આજે માહી હસી પડી હતી કારણ કે તેને આશ્ચર્ય થયું કે શૈશવ છેલ્લા ત્રણેક દિવસથી દરરોજ મમ્મી પાસે જાય છે, જ્યારે મોટા સાહેબે ત્રણ દિવસ પહેલા શૈશવને 'કારણ બતાવો' નોટિસ આપી હતી. માહીએ આગલા દિવસે શૈશવને સ્વયંભૂ પૂછ્યું હતું કે, 'કારણ બતાવો નોટિસ મળી હોવા છતાં દરરોજ માતા પાસે જવાનો શું અર્થ છે ? હું દલીલ કરતો નથી. પરંતુ આ મારી અંગત લાગણીની વાત છે.
આજે આ કારણ બતાવો નોટિસ પાછી ખેંચી લેવામાં આવી હતી, પરંતુ આજે પણ જ્યારે શૈશવ ઓફિસેથી સમયસર પાછો ન આવ્યો ત્યારે માહીએ અનુમાન લગાવ્યું હતું કે તેણે તેની માતાને આ ખુશખબર કહેવાની શરૂઆત કરી હશે, તેથી જ તેને ઘરે પાછા ફરવામાં મોડું થયું. આ અંગે જાણવા માટે તેણે તેના સાસરિમાં ઘરે ફોન કર્યો હતો. મોડી રાત્રે શૈશવ પાછો ફર્યો ત્યારે માહીએ હસતાં હસતાં પૂછ્યું, ‘આવો મમ્મી કે પુત્રજી ?’ શૈશવે પણ હસીને જવાબ આપ્યો, ‘એ ભાષણ બહુ સરસ હતું. હું ખરેખર મારી માતાનો દીકરો છું." "પણ માતાના દીકરા, જ્યારે તારી માતા નહીં હોય ત્યારે તારું શું થશે ?" તેથી જ મારે કહેવું પડ્યું. હવે મમ્મીની બાજુ છોડો." "હું કેવી રીતે છોડી શકું ?" "જેમ મેં છોડી દીધું." "તે ખરેખર અદ્ભુત કર્યું." "ખરેખર તમે સ્ત્રીઓ અદ્ભુત છો. પુરુષ જીવનભર 'મમ્મીના પુત્ર‘ રહે છે. તેને જોઈને માહીએ ચીસ પાડીને કહ્યું, "હવે મારા હાસ્યનું કારણ તમારી સમજમાં આવી ગયું હશે ?" "આવ, મમ્મી," માયહાએ તોફાની સ્વરમાં જવાબ આપ્યો. એટલામાં જ પપ્પુ અંદરથી બોલ્યો, "મમ્મી, હોમવર્ક પતાવી લે." માયરાએ તોફાની સ્વરમાં હસતાં કહ્યું, "મમ્મી, તારા દીકરાનું ધ્યાન રાખજે." માયરાની ચેષ્ટા સમજીને શૈશવઅને માહી પણ એકસાથે ખડખડાટ હસી પડ્યાં. તે પણ હસતાં હસતાં આગળ નીકળી ગઈ.
