//પ્રેમની પરિભાષા//
હાલનું માનવજીવન કુદકેને ભૂસકે વિશ્વજ્યારે એકવીસમી સદી તરફ હરણફાળ ડગ માંડી રહ્યું હોય ત્યારે નવયુવાનો હિંદુસ્તાનના હોય કે કોઇ બીજા દેશના કેમ ન હોય તેઓ પોતાની રીતે પોતાના વિચારો મુજબ નિર્ણય લેતા થઇ જતા હોય છે. અમન નાણાંવટી તે નાણાંવટી ખાનદાનનો આંખમાંત્ર વારસ વીસ વરસની ઉંમરને ઉંબરે આવીને ઉભો હતો વરસનો પોતે ક્યારે એકવીસનો થાય એની રાહ જોઇને બેઠો હતો. કારણ કે તેને સરકારી કાયદાકાનૂનની ખબર હતી કે લગ્ન કરવામાટેની કાનૂની વયમર્યાદા ત્યારે શરૂ થતી હતી કે તેની હાયર સેકન્ડરીથી સાથે અભ્યાસ કરતી અને છેલ્લા ત્રણ વરસથી દીપિકા ચ્રીષ્ટી નામની રૂપયૌવનાનાં પ્રેમમાંપડેલો હતો અને ત્રણેય વર્ષમાં એક પણ દિવસ એવો નહીં ગયો હોય, જ્યારે એણે પ્રેમિકાને આ સવાલ નહીં પૂછ્યો હોય.
‘દિપ્તી, ચાલ ને આપણે લગ્ન કરી લઇએ. સામે જેને દીપ્તી જવાબ પણ આપ્યા અમન, ’
‘હું ક્યાં ના પાડું છું ? પણ કે તારા મમ્મી-પપ્પાને પૂછી જોયું ?’ તને કે ખબર છે ને, દીપ્તી ‘પપ્પા તો મોગલેઆઝમ ફિલ્મના જાલીમ અકબર જેવા છે. મેં એમને તારાવિશે વાત કરી, પણ એ માનતા નથી. તું ક્રિશ્વિયન અને અમે બ્રાહ્મણ. તારો ફોટો પણ મેં પપ્પાને બતાવ્યો. તું તો એમને ગમી, પણ આપણાં ધર્મ જુદા જુદા છે એનીસામે પપ્પાને વાંધો છે. કોને કહું શું પણ પપ્પા એકલા નહીં ઘરમાં અમારા બીજાને,.
‘દીપ્તી સમજદાર હતી. એ ફિક્કું હસી પડી, ‘તો પછી ભૂલી જા ને મને અમન બીજું શું ! તારા પપ્પા કહે ત્યાં પરણી જા‘ ‘અ કેવી રીતે શક્ય બને ?’ અરે, આપણેકોઇના ઘરે મળવા માટે જઇએ છીએ તો પણ એ લોકો આપણને પૂછે છે કે ‘તમે ચા લેશો કે કોફી ?’ જ્યારે લગ્ન એ તો આખી જિંદગીનો સવાલ છે. એમાં આપણાંખુદના માવતર આપણને એટલું પણ ન પૂછે કે તને શું ગમશે ? આઇ લવ યુ, મિસરી ! હું તારા માટે જીવું છું અને કદાચ મરવું પડે તો તારા માટે મરીશ પણ ખરો !’
એક વાત કબૂલ કરવી પડે કે અમન અને દિપ્તીનો પ્રેમ સાચો હતો. એમાં ‘ટીન એજ’ માં હોય એવું મુગ્ધ આકર્ષણ સ્વાભાવિકપણે જ હતું, પણ એ ઉત્તેજનાચામડીની સપાટીની નીચે વહેતું ઝરણું ન હતી, પરંતુ ધમનીમાં ધસમસતો સરીતાપ્રવાહ હતો. પપ્પા સાથે વાત કરવા જેવું કે અમનની પા.
પાસે હવે કંઇ કારણ બચ્યું જ ન હતું. એક કરતાં વધુ વાર બાપ-દીકરા વચ્ચે આ બાબતમાં ઉગ્ર ચર્ચા પણ થઇ ચૂકી હતી અને દર વખતે દિપેન નાણાંવટીનો છેલ્લોડાયલોગ એ જ બહાર પડતો જે દુનિયાભરના જલાલુદ્દીન મોહમ્મદ અકબરો બોલતા હોય છે. ‘ये लड़की हमें मंज़ूर नहीं है | ये शादी नहीं हो शकती’, બાપની અદાલતનીઉપર કોઇ સુપ્રીમકોર્ટ નથી હોતી અને એમની નામરજીની ઉપરવટ કોઇ અપીલ પણ થઇ શકતી નથી. અમને તે સમય પૂરતી તો વાતને દફનાવી દીધી. હજુ તો એબી.કોમના છેલ્લા વરસમાં ભણતો હતો, એટલે આર્થિક રીતે પગભર ન હતો. જેના પોતાના ખર્ચના પોકેટમની માટે પણ જેને પપ્પા સામે હાથ લાંબો કરવો પડતોહતો. ત્યાં લગ્ન કરવાનું તો સ્વપ્ન પણ જોઇ શકાય તેમ ન હતું. ‘બસ, એક વાર તે તેના મને એકવીસ વરસનો થઇ જવા નો ઇંતજારમાં ગયો. દીપિકા ! પછી આપણને લગ્ન કરતાં કાયદો પણ રોકી નહીં શકે.’ અમનનો આ કાયમનો આ ડાયલોગ સાંભળીને દીપ્તી મીઠું મીઠું હસી પડતી.આખરે એક દિવસ એ સમય આવી ગયો હતો કે અમન એકવીસનો થઇ ગયો. હજુ એનું એમ.એ. નું ભણવાનું ચાલુ હતું. વેકેશનના દિવસો હતા. દીપ્તી પણ રજાઓ માણવા માટે એના મોસાળમાં જૂનાગઢગઇ હતી. અમને આ તક ઝડપી લીધી. બે જોડી કપડાં લઇને નીકળી પડ્યો.
પપ્પાએ પૂછ્યું, ‘કહેતાં તો જાવ, કુંવર ! કઇ તરફ ચાલ્યા ?’ ‘મારા એક દોસ્તને મળવા જાઉ છું. જામનગર તરફ.’ અમન ઇરાદાપૂર્વક જાણી જોઇને જૂઠું બોલ્યો. અને કે દીપ્તીને વરવા માટે નીકળી પડ્યો.
જૂનાગઢ પહોંચીને એણે મોબાઇલ ફોન ઉપર દીપ્તીનો સંપર્ક સાઘ્યો, ‘દીપ્તી, હું આવી ગયો છું. તને ભગાડી જવા માટે.’ ‘અહીં ? જૂનાગઢમાં ? ભાગવા માટે આપણુંઆણંદ શું ખોટું હતું ?’
‘મેં બધી બાજુનો પૂરો વિચાર કર્યો છે. જો આપણે આણંદમાંથી ગૂમ થઇએ તો બહુ દૂર જઇએ તે પહેલાં જ ઝડપાઇ જઇએ. પપ્પાની પોલીસ ખાતામાં સારીઓળખાણ છે.’ ‘એ ઓળખાણ તો જૂનાગઢમાં પણ લાગુ પડી શકે ને અમન.’ ‘હા, પણ પપ્પાને ખબર જ નથી કે હું અત્યારે જૂનાગઢમાં છું. હું તો જામનગર જવાનુંકહીને ઘરેથી નીકળ્યો છું.’‘ભલે.’ દીપ્તી માની ગઇ, ‘મને વાંધો નથી. આજે સાંજે આપણે મળીયે અને પૂરી યોજના વિચારી લઇએ. ક્યાંક બહાર જ મળવું પડશે. તુંઅહીં આવીશ તો મારા વાઘ જેવા ચાર મામાઓ તને ફાડી ખાધા વગર નહીં મૂકે.’દીપ્તીનું દિમાગ ઝપાટાબંધ વિચારી રહ્યું, ‘તેં મેફેર રોડનું મેદાન જોયું છે, ત્યાં મુખ્યપ્રવેશદ્વાર પાસે બરાબર છ વાગ્યે પહોંચી જજે. I wii be you there for you..’ અમન તો દીપ્તીનું આ છેલ્લું વાક્ય સાંભળીને જાણે આકાશમાં ઊડવા લાગ્યો. એતો સાડા પાંચ વાગ્યાથી મેફેરરોડ મેદાનના પ્રવેશદ્વાર પાસે પહોંચી ગયો.બરાબર છ વાગ્યે દીપ્તી ત્યાં આવી પહોંચી. અમનને આશ્ચર્ય એ વાતનું થયું કે એની સાથેએની મમ્મી પણ હતી. અમનને થયું કે ક્યાંક માર ન ખાવો પડે તો સારું. ત્યાં દીપ્તીએ જ વાતની શરૂઆત કરી, ‘આ મારી મમ્મી છે. માર્ગારીટા એનું નામ.’
‘એ આપણને આશીર્વાદ આપવા માટે આવ્યાં છે ?’ અમને પૂછ્યું. ‘ના, આપણે આજે ભાગી જવાના છીએ ને! મમ્મી પણ આપણી સાથે જ આવી રહ્યાં છે.’ ‘હુંસમજ્યો નહીં.’
‘અમન, એમાં સમજવા જેવું ખાસ કંઇ છે પણ નહીં. તને ખબર નથી, પણ મારી મમ્મીએ મારા જન્મ પછી મારા ડેડીથી ડિવોર્સ લઇ લીધા હતા. અમે બંને સાથે જરહીએ છીએ અને જીવનભર સાથે જ રહેવાના છીએ.મમ્મી ‘જોબ’ કરતાં નથી. અમે ભાડાનાં મકાનમાં રહીએ છીએ. અમારો ઘરખર્ચ મારા મામાઓ ઉઠાવે છે. પણએક વાર આપણે લગ્ન કરી લઇએ, તે પછી મારાથી મામાઓ પાસે પૈસા કેવી રીતે માગી શકાય ? મારી મમ્મી આપણી સાથે જ રહેશે.’ મિસરીની વાત સાંભળીનેઅમનને તો ચક્કર આવી ગયા. માંડ-માંડ એ આટલું બોલી શક્યો, ‘દીપ્તી, હું પપ્પાની મરજી વિરુદ્ધ તારી સાથે પરણી રહ્યો છું. મારા પપ્પાને તું જાણતી નથી. ભલે હુંએમનો એકનો એક દીકરો હોઉ, પણ તારી સાથે લગ્ન કર્યા પછી પપ્પા મને ઘરમાં પગ પણ મૂકવા નહીં દે. અને આપણા બે જણાંને રહેવા માટે જ્યાં મકાનના સાંસાહોય ત્યાં તારી મમ્મીને આપણે કેવી રીતે..?’‘જો એવું હોય તો હું દિલગીર છું, અમન મને ઉછેરીને મોટી કરવામાં મારી મમ્મીનો એકલીનો જ ફાળો છે. એને મામાઓનાભરોસે છોડીને હું તારી સાથે ભાગી જઇ ન શકું. હું માત્ર એવા યુવાન જોડે લગ્ન કરીશ જેની પાસે ઓછામાં ઓછા બે બેડરૂમવાળું મકાન હોય. હું તને પ્રેમ કરું છું, પણએટલો પણ નહીં કે તારી સાથે ફૂટપાથ ઉપર રહેવા માટે તૈયાર થઇ જાઉ ! બાય… એન્ડ… બેસ્ટ લક!’સમી સાંજનો આછેરો અજવાસ રાત્રિના અંધકારમાં પલટાઇરહ્યો હતો અને અમન પોતાના પ્યારની લાશ ઉપર શ્વેત કફન ઓઢાડીને જૂનાગઢ છોડી ગયો.
ચાર-પાંચ વરસ થઇ ગયા આ વાતને. દીપ્તી તો પરણીને ઠરીઠામ પણ થઇ ગઇ. એને સારું ઘર ને સારો વર મળી ગયો. વડોદરામાં એ એનાં પતિની સાથે સ્થાયીથઇ હતી. સાથે એની મમ્મી પણ રહેતી હતી.અમન તો દીપ્તી વિસરીને બાપના બિઝનેસમાં પલોટાઇ રહ્યો. અમન પ્રેમિકાને ભૂલી ગયો હતો, પણ પ્રેમને નહીં. પિતાદીપેન નાણાંવટીએ સેંકડો કન્યાઓ એને બતાવી, પણ એમાંની એક પણ અમનને ગમી નહીં. એને તો પ્રેમલગ્ન જ કરવા હતા. આખરે એને કલ્પનામાં રમતી હતીએવી યુવતી મળી ગઇ. એનું નામ ક્યુરી. કેયુરી ખરેખર સુંદર હતી. તારીફ કરવા યોગ્ય. રૂપમાં અને ગુણમાં સંપૂર્ણ. અમને પપ્પાને એનાં વિશે વાત કરી. દીપેન નાણાંવટી છંછેડાયા ,તું જન્મ્યો ત્યારથી નક્કી કરીને આવ્યો છે કે બાપ બતાવે એ છોકરી સાથે લગ્ન ન કરવા?’‘પણ તમે એક વાર કેયુરીને જોઇ તો લ્યો. પછી નગમે તોના પાડજો.’જા, નથી ગમતી. આ કહી દીધું. બસ?’‘સમજી ગયો. તમે કેયુરીને વિરુદ્ધ નથી, પપ્પા! તમે પ્રેમલગ્નની વિરુદ્ધમાં છો. તમારી જોહુકમીને કારણે મેંભૂતકાળમાં એક પ્રેમિકાને છોડી દીધી, પણ હવે હું મોટો અને સમજણો થઇ ગયો છું. મારી જીવનસાથીની પસંદગી બાબતમાં હું સ્વાવલંબી બનવા માગુ છું. હુંકેયુરીની સાથે જ લગ્ન કરવાનો છું. જોઉ છું કે તમે મને કેવી રીતે અટકાવો છો!’
‘દીકરા મારા, બૈરીની બાબતમાં સ્વાવલંબી પછી બનજો, પહેલાં આર્થિક બાબતમાં સ્વાવલંબી બનો! જો તારો નિર્ણય અફર હોય તો મારો નિર્ણય પણ અફર છે. અત્યારે જ મારા ઘરમાંથી બહાર નીકળી જા. અને ધંધામાંથી પણ.’દીપેન નાણાંવટીએ સિંહગર્જના કરી. અમન પણ હવે વયસ્ક બની ચૂક્યો હતો. કેયુરીને પામવામાટે બધું છોડીને પહેરેલા કપડે નીકળી ગયો. દીપેનભાઇએ બીજા દિવસે છાપામાં જાહેરાત છપાવી દીધી. ઉપરોક્ત ફોટાવાળો મારો દીકરો મારી મરજી વિરુદ્ધ લગ્નકરવા માટે ઘર છોડી ગયો છે. મેં એની સાથેના તમામ સંબંધો કાપી નાખ્યા છે. અમારી કંપનીના નામે કોઇએ એની સાથે આર્થિક વહેવાર કરવો નહીં.’આવી કપરીહાલતમાં પણ અમન-કેયુરી સાથે સ પરણી ગયો. આર્યસમાજમાંથી વિધિ સંપન્ન કરીને નવદંપતી મૂંઝવણમાં ઊભું હતું કે હવે રહેવા માટે ક્યાં જવું!
ત્યાં સાથે રહેલા એક મિત્રે એના હાથમાં મોબાઇલ ફોન પકડાવી દીધો. ‘કોનો છે?’ અમને પૂછ્યું. મિત્ર માત્ર હસ્યો. અમને ફોન કાન પર લગાડયો. સામે છેડેબીજું કોઇ નહીં પણ તેની પ્રથમ પ્રેમિકા દીપ્તી હતી ‘હાય, અમન ! કોંગ્રેચ્યુલેશન! આખરે તે પ્રેમ નિભાવવાની મર્દાનગી બતાવી ખરી. મેં તારા પપ્પાની જાહેરખબર વાંચી. પણ તુંગભરાઇશ નહીં. સુરેન્દ્રનગરમાં અમારો મોટો બંગલો છે. તમે બંને અહીં આવી જાવ ! મન પડે ત્યાં સુધી તમે અમારી સાથે રહી શકો છો. મારો પતિ તને સેટલકરવામાં પણ મદદ કરશે. આફ્ટર ઓલ, આઇ વોઝ યોર લવર વન્સ અપોન એ ટાઇમ!”
