પીપળના ઝાડની પરિક્રમા શા માટે કરવી જોઈએ?
હિંદુઓ દ્વારા પીપળના વૃક્ષની પૂજા કરવામાં આવે છે. તે દરેક મંદિરની બહાર જોવા મળે છે. નાગ, ભૂત અને નવગ્રહો (નવ ગ્રહો) ની મૂર્તિઓ વૃક્ષ નીચે પવિત્ર છે. પીપળના ઝાડની પ્રદક્ષિણા કર્યા વિના (પ્રદક્ષિણા કર્યા વિના) કોઈ પણ વ્યક્તિ મંદિરમાંથી પાછા ફરતું નથી. જ્યોતિષીઓ પણ દોષો (ત્રુટિઓ, પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓ)ને દૂર કરવા દરરોજ પીપળના ઝાડની પરિક્રમા કરવાની ભલામણ કરે છે. નિઃસંતાન યુગલોને પણ પ્રદક્ષિણા કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. આ પ્રથા માત્ર એક ધાર્મિક માન્યતા નથી, તે વૈજ્ઞાનિક રીતે પણ મહત્વપૂર્ણ છે.
પીપળનું વૃક્ષ છોડના સામ્રાજ્યમાં ખૂબ જ વિશિષ્ટ વૃક્ષ છે. આ વૃક્ષ અન્ય વૃક્ષોની સરખામણીમાં અનેક ગણો વધુ ઓક્સિજન આપે છે. આ કારણોસર, વડીલોએ દરેક નગરમાં આ વૃક્ષો વાવ્યા. તેઓએ વૃક્ષને એક પવિત્ર ઓળખ આપી અને તેની રક્ષા માટે ભક્તિ સાથે અનેક ધાર્મિક વિધિઓ કરી. દસથી વીસ ઘરો ધરાવતા ગામમાં એક ઝાડ હવાને શુદ્ધ રાખે છે. આ વૃક્ષ તેની આસપાસની હવામાં રહેલા કીડા અને જીવજંતુઓનો પણ નાશ કરે છે.
પીપળના ઝાડની પરિક્રમા કરતી વખતે આપણે સારી ગુણવત્તાની હવા શ્વાસ લઈ શકીએ છીએ. આ દિવસોમાં જ્યારે સારી ગુણવત્તાની હવા મળવી મુશ્કેલ હોય છે ત્યારે પીપળના ઝાડ નીચે થોડીવાર બેસી રહેવું બેશક ફાયદાકારક રહેશે. નિઃસંતાન યુગલોને પીપળના ઝાડની આસપાસ પ્રદક્ષિણા કરવાનું કહેવાનું કારણ એ છે કે દંપતીને સારી ગુણવત્તાની હવા મળી રહે અને કસરત કરી શકાય, જેનાથી તેમનું સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય સુધરશે અને પ્રજનન અંગોને ઉત્તેજિત કરશે. જેઓ મેદસ્વી છે તેમાંથી કેટલાક ગર્ભધારણ કરવામાં સફળ થઈ શકે છે કારણ કે તેઓ દરરોજ ઝાડની પરિક્રમા કરે છે તેઓ ફ્લેબ ઘટાડે છે.
શા માટે શાંતિ શાંતિ શાંતિ ત્રણ વખત ઉચ્ચારવામાં આવે છે?
સામાન્ય રીતે, લોકો બધા મંત્રોના અંતે ત્રણ વખત શાંતિ શાંતિ શાંતિ કહે છે. શાંતિ (શાંતિ) શું છે? આ બધું જ આપણી ઈચ્છા પ્રમાણે આકાર લે છે. ભગવાનની સ્તુતિ કરતા મંત્રોના જાપ પછી ત્રણ વખત ઓમ શાંતિ શાંતિ શાંતિનો ઉચ્ચાર કરીએ છીએ તે તમામ સમસ્યાઓ, મુશ્કેલીઓ અને અવરોધોમાંથી આપણને શાંતિ મળે તેવી ઈચ્છા છે. શું એક વાર શાંતિ કહેવું પૂરતું નથી? શા માટે ત્રણ વખત કહેવું?
ત્રણ વખત ઉચ્ચારવામાં આવેલ આ શબ્દો વિવિધ પ્રકારની શાંતિ દર્શાવે છે. એક છે માનસિક અને શારીરિક મુશ્કેલીઓમાંથી શાંતિ. બીજું શત્રુઓ, ગ્રહો, નક્ષત્રો વગેરેના કારણે આવતી વિક્ષેપોમાંથી આવતી શાંતિ છે. ત્રીજું છે પ્રતિકૂળતાઓમાંથી અથવા જીવનમાં આપણે જે અકલ્પ્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરીએ છીએ તેમાંથી શાંતિ. આ ત્રણેય પ્રકારની મુશ્કેલીઓમાંથી શાંતિ મેળવવાના આશયથી કહેવાય છે કે આપણે ત્રણ વખત શાંતિ કહીએ છીએ.
વડીલો માને છે કે માણસની સમસ્યાઓના ત્રણ મૂળ છે- આદિદૈવિક, આદિભૂતિકા અને અધ્યાત્મિકા. આદિદૈવિક: કુદરતી અવરોધો કે જેને માણસ દ્વારા નિયંત્રિત કરવું અશક્ય છે; પરીક્ષા લખવાનું શરૂ કરવું અને અકાળ વરસાદને કારણે સમયસર શાળાએ ન પહોંચવા જેવા સંજોગો. આદિભૌતિક સમસ્યાઓમાં અણધારી શારીરિક અને માનસિક સમસ્યાઓ, અકસ્માતો, ઝઘડા, ઝઘડા, ચોરી વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. અધ્યાત્મિક સમસ્યાઓ આપણા આત્મા અને શરીર સાથે સંબંધિત છે. આત્માના પાછલા જન્મમાં કરેલી ખરાબ પ્રવૃત્તિઓને અનુલક્ષીને આપણે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરીએ છીએ. (તે વિજ્ઞાને આત્માની વાસ્તવિકતાને સ્વીકારી નથી એ જુદી વાત છે). ત્રણેય પ્રકારની સમસ્યાઓમાંથી શાંતિ મેળવવા માટે ઓમ શાંતિનો ત્રણ વખત જાપ કરવામાં આવે છે.
શા માટે મંદિરો ઊંચા સ્થાનો પર બાંધવામાં આવે છે?
આજકાલ, કોઈપણ ઉપલબ્ધ જગ્યાએ મંદિરો બનાવવામાં આવે છે. શહેરોમાં મંદિરો ફૂટપાથ પર પણ ઉભા થાય છે. પરંતુ જો આપણે પ્રાચીન મંદિરો જોઈએ, તો તે ટેકરીઓ પર અથવા ઉંચી જગ્યાઓ પર બાંધવામાં આવે છે. આના ઘણા કારણો છે.
પહેલું કારણ એ છે કે ભગવાનના દર્શન માટે આવતા ભક્તોએ ટેકરી પર ચઢવું જોઈએ, જે એક મુશ્કેલ કાર્ય છે. આનાથી લોકો સમજે છે કે ભગવાન સુધી પહોંચવું સરળ નથી. ઊંચા સ્થાને ચઢવું એ શરીરની એક પ્રકારની કસરત છે. એલિવેટેડ એરિયામાં પહોંચ્યા પછી, આપણે સ્વચ્છ હવાનો શ્વાસ લઈએ છીએ. જ્યારે આપણે મંદિરની અંદર બેસીએ છીએ, ત્યારે આપણે ભગવાન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા અને ધ્યાન કરવા સક્ષમ છીએ. ભગવાનને પ્રસન્ન કરવાનો એકમાત્ર રસ્તો એ છે કે શુદ્ધ મનથી તેમનું ધ્યાન કરવું. શું સર્વ સંસારિક બાબતોના વિચારો દૂર રાખવા અને ધ્યાન કરવા માટે ઉચ્ચ સ્થાન આદર્શ નથી?
પ્રાચીન મંદિરોમાં અઢળક સંપત્તિ હતી. આનાથી દુશ્મનો આકર્ષાયા. પરંતુ ઊંચા સ્થાને દુશ્મનોનો ભય ઓછો હોય છે. હુમલાના કિસ્સામાં, રક્ષકો દુશ્મનને તેમના ઉચ્ચ સ્થાનેથી સરળતાથી હરાવી શકે છે. નીચાણવાળા વિસ્તારમાં રહેવું જોખમી છે. તેથી જ જૂના સમયમાં કિલ્લાઓ પણ ઉંચી જગ્યાઓ પર બાંધવામાં આવતા હતા.
જૂના જમાનામાં મંદિરો માત્ર ભગવાનનું, પૂજાનું સ્થાન નહોતું. તેઓ પૂર અને જળબંબાકાર જેવી વિકટ પરિસ્થિતિઓમાં લોકો માટે આશ્રયસ્થાનો હતા. ટેકરી પરના મંદિરમાં પૂર આવે તે શક્ય નથી. આ બધા ઉપર અને ઉપર, શું ભગવાનનું સ્થાન પોતે એક ઉચ્ચ સ્થાન નથી?
તેથી ભગવાનને ડુંગર પર સ્થાન આપવું જોઈએ.
