૧૯ ઓગસ્ટ –ગ્રંથપાલ દિન
શાળા કોલેજોમાં મળતું શિક્ષણ ઔપચારિક હોય છે પણ ગ્રથાલયો તો આજીવન કેળવણીની પાઠશાળા છે.પુસ્તકોને માનવીના આજીવન સાથી કહેવામાં આવે છે,જીવનના સુખદુઃખમાં ડગલે ને પગલે સાચું માર્ગદર્શન પૂરું પડી પુસ્તકોએ એ વાતને સાચી હકીકત પુરવાર કરી છે.આવા પુસ્તકોના ‘નોલેજ મેનેજર’ તરીકે ગ્રંથપાલને ગણવામાં આવે છે. જુદા જુદા ક્ષેત્રની વ્યક્તિ પાસે પોતપોતાના વિષયના પુસ્તકોની યાદી હોય પણ ગ્રંથપાલ પાસે બધા જ ક્ષેત્રના પુસ્તકોની યાદી અને માહિતી ઉપલબ્ધ હોય છે.આજના ડીજીટલ યુગમાં આધુનિક ગ્રંથાલયો ઇન્ફોર્મેશન સોર્સના મહત્વના કેન્દ્રો પુરવાર થયા છે.ગ્રંથપાલો પણ આધુનિક દુનિયાની ટેકનોલોજી સાથે તાલ મિલાવવા કોમ્પ્યુટરના જોડાણ દ્વારા વિવિધ પુસ્તકોની માહિતી માઉસના એક કલીકથી દર્શાવતા થઇ ગયા છે.ઈનફોર્મર,ગાઈડ,નીલેજ જનરેટર એવા ગ્રંથપાલોને વિશેષ સલામ આપવા માટે ૧૯ ઓગસ્ટ ગ્રંથપાલ દિન તરીકે ઉજવાય છે. બનવું તમારા સ્વપ્નની નોકરી હોઈ શકે છે શું તમે ઇચ્છો છો કે તમે ન્યૂ યોર્ક પબ્લિક લાઇબ્રેરીના સ્ટેક્સમાં કામ કરી શકો. અથવા મોર્ગન લાયબ્રેરી અને મ્યુઝિયમની પ્રાચીન હસ્તપ્રતોમાં કદાચ અથવા તો ફક્ત વાંચવામાં યોગ્ય પુસ્તકો શોધવા બાળકોને મદદ કરો.
જેઓ પુસ્તકોને પ્રેમ કરે છે અને જે વાંચવા માટે પ્રેમ કરે છે, ગ્રંથપાલ હોવા તે યોગ્ય છે. ગ્રંથપાલ તરીકે નોકરી કરવાની ઇચ્છા ધરાવતા લોકો માટેની શૈક્ષણિક જરૂરિયાતો:
ગ્રંથપાલની લાયબ્રેરીની લાયબ્રેરી વિજ્ઞાનમાં માસ્ટર ડિગ્રીની જરૂર પડે છે (કોઈપણ અંડરગ્રેજ્યુએટ વિષયમાં બેચલરની ડિગ્રી ગ્રંવીયન પ્રોગ્રામમાં લાઇબ્રેરી વિજ્ઞાનમાં પ્રવેશવા માટે સ્વીકાર્ય છે); માસ્ટર્સ ડિગ્રી સામાન્ય રીતે પૂર્ણ થવા માટે 1 થી 2 વર્ષ લાગે છે.
ગ્રંથપાલનો અભ્યાસ કરવામાં આટલી બાબતો જરૂરી છે:
• ગ્રંથાલય ની સામગ્રીઓ પસંદ અને પ્રક્રિયા કરવી
• આયોજન માહિતી
• સંશોધન પદ્ધતિઓ અને વ્યૂહરચનાઓ
• ઓનલાઇન સંદર્ભ સિસ્ટમો
• ઇન્ટરનેટ શોધ પદ્ધતિઓ
કૉલેજ અને યુનિવર્સિટીઓ તેમના લાયબ્રેરી વિજ્ઞાનના કાર્યક્રમો માટે અલગ અલગ નામો છે, જેમ કે માસ્ટર લાઇબ્રેરી સાયન્સ (એમએલએસ) પ્રોગ્રામ્સ અથવા માસ્ટર ઓફ ઇન્ફર્મેશન સ્ટડીઝ અથવા માસ્ટર ઓફ લાઇબ્રેરી અને ઇન્ફર્મેશન સ્ટડીઝ. ઘણી કોલેજોએ લાઇબ્રેરી વિજ્ઞાનના કાર્યક્રમો પ્રદાન કરે છે, પરંતુ, 2011 ના અનુસાર, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં માત્ર 56 કાર્યક્રમો અમેરિકન લાઇબ્રેરી એસોસિએશન દ્વારા માન્યતા પ્રાપ્ત થઈ હતી. માન્યતાપ્રાપ્ત પ્રોગ્રામની ડિગ્રીથી નોકરીની સારી તકો મળે છે.ખાસ ગ્રંથાલયમાં કાર્યરત પુસ્તકાલયો, જેમ કે કાયદો અથવા કોર્પોરેટ લાઇબ્રેરી, સામાન્ય રીતે તેમના વિશિષ્ટ ક્ષેત્રના જ્ઞાન સાથે પુસ્તકાલય વિજ્ઞાનમાં માસ્ટર ડિગ્રીને પુરક કરે છે. તેઓ માસ્ટર અથવા પ્રોફેશનલ ડિગ્રી અથવા પીએચ.ડી. કમાવી શકે છે.લાક્ષણિક જાહેર અથવા ખાનગી ધિરાણ લાઇબ્રેરીમાં નોકરી પર, ગ્રંથપાલ સામાન્ય રીતે આવી ફરજો બજાવે છે :
• મદદ ગ્રંથાલયના સમર્થકો પુસ્તકો કે ઓનલાઇન સંદર્ભ માહિતીની જરૂર હોય છે
• ગ્રંથાલયની વ્યવસ્થા મુજબ સામગ્રી ગોઠવો
• લાઇબ્રેરી પ્રોગ્રામ પ્લાન, જેમ કે નાના બાળકો માટે વાર્તા કહેવા
• લાઇબ્રેરી સામગ્રીના વિકાસ અને ઇન્ડેક્સ ડેટાબેઝ
• શું ઉપલબ્ધ છે તે જાણવા માટે પુસ્તકોની સમીક્ષાઓ, પ્રકાશકોની ઘોષણાઓ અને સૂચિ વાંચો • લાઇબ્રેરી માટે નવા પુસ્તકો, ઑડિઓ પુસ્તકો, વિડિઓઝ અને અન્ય સામગ્રીઓ પસંદ કરવામાં સહાય માટે પુસ્તકના પ્રકાશકના વેચાણ વિભાગ સાથે કાર્ય કરો અથવા ALA પરિષદોમાં હાજરી આપો
• સંશોધન અને ખરીદી સાધનો, જેમ કે કમ્પ્યુટર્સ અથવા એવી અને સાધનો
• મેનેજ કરો અને / અથવા તાલીમ અને સીધા પુસ્તકાલય ટેકનિશિયન, મદદનીશો, પુસ્તકાલય સ્વયંસેવકો અને અન્ય સહાયક સ્ટાફ
• પુસ્તકાલય બજેટ તૈયાર કરો
• પબ્લિક આઉટરીચ, જેમ કે પબ્લિક રિલેશનશિપના પ્રયત્નો અથવા લાઇબ્રેરી માટે ભંડોળ ઊભુ કરવું
મોટા પુસ્તકાલયો અથવા લાઇબ્રેરી સીસ્ટમમાં, ગૃહભાષા સામાન્ય રીતે ચોક્કસ વિસ્તાર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે,.લાક્ષણિક ગ્રંથપાલ વિષે જાણીએ તો..
વપરાશકર્તા સેવાઓ ગ્રંથપાલ - મદદ સમર્થકોને તેઓની જરૂરી માહિતી શોધે છે. તે તેઓ શું સાંભળે છે તે સાંભળે છે અને ઇલેક્ટ્રોનિક અને પ્રિન્ટ સંસાધનો બંનેનો ઉપયોગ કરીને તેમને સંશોધન કરવા મદદ કરે છે. વપરાશકર્તા સેવાઓ પુસ્તકાલયો પણ સમર્થકોને શીખવે છે કે કેવી રીતે તેમના પોતાના પર માહિતી શોધવા માટે લાઇબ્રેરી સાધનોનો ઉપયોગ કરવો. આમાં પ્રિન્ટ સામગ્રીઓના કેટલોગ સાથેના સમર્થકોને પરિચિત કરાવી શકાય છે, તેમને ડિજિટલ લાઇબ્રેરીઓ ઍક્સેસ કરવા અને શોધવામાં મદદ કરી શકે છે, અથવા ઇન્ટરનેટ શોધ તકનીકો પર તેમને શિક્ષણ આપી શકે છે.ટેક્નીકલ સર્વિસીસ લાઈબ્રેરીયન્સ લાઇબ્રેરી સામગ્રી મેળવે છે, તૈયાર કરે છે અને વર્ગીકૃત કરે છે. તેઓ સામગ્રીને ગોઠવતા હોય છે જેથી તે સમર્થકોને માહિતી શોધી શકે. આ ગ્રંથપાલીઓ લોકો સાથે સીધા જ કામ કરી શકે છે.વહીવટી સેવાઓ ગ્રંથપાલની પાસે પુસ્તકાલયોમાં સંચાલકીય ભૂમિકા છે
વિવિધ ક્ષેત્રોમાં કામ કરતા ગ્રંથપાલકોને અલગ અલગ નોકરીની ફરજો હોય છે. નીચેના ગ્રંથપાલની પ્રકારની ઉદાહરણો છે: સ્કૂલ ગ્રંથપાલની , ક્યારેક સ્કૂલ મીડિયા નિષ્ણાતો તરીકે ઓળખાય છે, પ્રારંભિક, મધ્યમ અને હાઇ સ્કૂલના પુસ્તકાલયોમાં કામ કરે છે અને વિદ્યાર્થીઓને શીખવે છે કે કેવી રીતે લાઇબ્રેરી સાધનોનો ઉપયોગ કરવો.તેઓ શિક્ષકોને પાઠ યોજના વિકસાવવા અને વર્ગખંડમાં સૂચના માટે સામગ્રી શોધવા માટે પણ સહાય કરે છે.ખાસ ગ્રંથપાલ શાળા અથવા જાહેર પુસ્તકાલયો સિવાયના સેટિંગ્સમાં કામ કરે છે. તેમને કેટલીકવાર માહિતી વ્યાવસાયિકો પણ કહેવામાં આવે છે; તેમની નોકરી તેમના ચોક્કસ વિષયો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત સામગ્રી એકત્રિત અને ગોઠવવાનું છે. સરકારી કર્મચારીઓ અને જાહેર જનતા માટે સરકારી ગ્રંથપાલ સંશોધન સેવાઓ પૂરી પાડે છે અને માહિતીની પહોંચ આપે છે.કાયદા ગ્રંથપાલ વકીલો, કાયદાનો વિદ્યાર્થીઓ, ન્યાયમૂર્તિઓ અને કાયદો ક્લર્કસ કાનૂની સ્રોતોને સ્થિત અને ગોઠવે છે.તબીબી ગ્રંથપાલ સ્વાસ્થ્ય વ્યાવસાયિકો, દર્દીઓ અને સંશોધકોને આરોગ્ય અને વિજ્ઞાનની માહિતી શોધે છે.
હવે તો આધુનિક ટેકનૉલોજિ સાથે તાલ મિલાવતા E Library નું આયોજ્ન વધુ ઉપયોગી છે.સહુ ગ્રંથપાલને આજના દિવસની શુભકામનાઓ.
