આ "સત્યના પ્રયોગો" અથવા "આત્મકથા"ની પ્રસ્તાવનામાં લેખક પોતાની આત્મકથા લખવા અંગેની વિચારધારા અને સંઘર્ષ વિશે જણાવે છે. તેમણે થોડા વર્ષો પહેલા આત્મકથા લખવાનો સ્વીકાર કર્યો હતો, પરંતુ તે પૂર્ણ ન કરી શક્યા. હવે, સ્વામી આનંદની પ્રેરણાથી અને દક્ષિણ આફ્રિકાના સત્યાગ્રહનો ઇતિહાસ પૂરો કર્યા પછી, તેઓએ ફરીથી આ કાર્ય શરૂ કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. લેખક ચિંતન કરે છે કે આત્મકથા લખવાનો ઉદ્દેશ કયો છે, અને તે પશ્ચિમની પ્રથા હોવાનું સૂચન કરતું એક દલીલ પણ સાંભળે છે. તેઓ માનતા છે કે તેમનો મૂળ ઉદ્દેશ તેમના જીવનમાં કરેલા સત્યના અનેક પ્રયોગોને વર્ણવવાનો છે, જેનું જીવનવૃત્તાંત જેવી કથા બની શકે છે. તેઓ આ પ્રયોગોને સામાજિક લાભ માટે મૂલ્યવાન માનતા છે, પરંતુ સાથે સાથે તેમના મોહ અને પારિતોષિકોની કિમત વિશે પણ ચિંતિત છે. લેખક પોતાના આધ્યાત્મિક પ્રયોગોને વધુ મહત્વ આપે છે અને આ બધા ચિંતનોથી તેઓ આત્મકથા લખવા માટે પ્રેરિત થાય છે.
સત્યના પ્રયોગો - સંપૂર્ણ આત્મકથા
by Mahatma Gandhi 
in
Gujarati Biography
Description
રાષ્ટ્રના પિતા એવા મહાત્મા ગાંધીના વિચારો આપણી પેઢી સુધી નહી પરંતુ વર્ષો વર્ષ સુધી કાયમ રહે, જીવંત રહે તે હેતુથી તેમણે લેખેલી આત્મકથા અલબત્ત સત્યના પ્રયોગોમાં તેમના બાળપણથી લઈને ૧૯૨૦ સુધીની એમની જિંદગીને પ્રયોગો સ્વરૂપે વર્ણવી લીધી છે. નવજીવન પ્રકાશન મંદિર, અમદાવાદ દ્વારા સૌ પ્રથમ ૧૯૨૭માં આ પુસ્તક પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યું હતું. તેમણે પોતાની જાતને થોડી નીચી ઉતારતા એમ પણ જણાવ્યું હતુ કે જો વાંચનારને થોડા પણ અભિમાનનો ભાસ થાય તો હું સમજીશ કે મારી શોધમાં કોઇક ખામી છે. કુલ 5 ભાગમાં 177 પ્રકરણમાં લખેલી આ આત્મકથા રાષ્ટ્રપિતાના મનોમંથન, માન્યતાઓ અને હકીકતને તમારી સમક્ષ મુકે છે. ‘સત્યના પ્રયોગો’ નામ આપવા પાછળનો હેતુ સમજાવતા ગાંધીજીએ કહ્યું હતું કે ‘જો મારે કેવળ સિદ્ધાંતોનું એટલે તત્ત્વોનું જ વર્ણન કરવાનું હોય તો આ આત્મકથા લખુ જ નહી પરંતુ મારે તો તેની પર રચાયેલા કાર્યોનો ઇતિહાસ આપવાનો છે અને તેથી આ પ્રયત્નોનું મે ‘સત્યના પ્રયોગો’ એવુ નામ આપ્યુ છે.’